Sobiescy,
rodzina magnacka herbu Janina;
Sobiescy
Encyklopedia PWN
pochodzili z pow. stężyckiego, woj. sandomierskiego. Marek, ur. 1549 lub 1550, zm. 1605, zaufany dworzanin Stefana Batorego, związany z J. Zamoyskim, potem dworzanin Zygmunta III Wazy; porzucił kalwinizm, zbudował materialne podstawy późniejszej potęgi S., osiągnął urząd wojewody lubelskiego. Jakub, ur. 1590, zm. 1646, syn Marka, dworzanin królewicza Władysława, parlamentarzysta, 4-krotnie marszałek izby poselskiej, dyplomata, bliski współpracownik króla, wojewoda ruski, potem kasztelan krak., zgromadził wielką fortunę, pamiętnikarz, znakomity mówca, jego druga żona Teofila z Daniłowiczów, ur. 1607, zm. 1661, wnuczka S. Żółkiewskiego, wyróżniająca się silną osobowością i energią, wniosła mu spadek po sławnym hetmanie. Ich starszy syn Marek, ur. 1628, zm. 1652, wyróżnił się pod Beresteczkiem (1651), poległ pod Batohem, młodszy syn Jan, ur. 1629, zm. 1696, od 1674 król (Jan III Sobieski). Jego dziećmi byli: Jakub Ludwik, ur. 1667, zm. 1737, bezskutecznie forsowany jako następca tronu; 1691 ojciec usiłował go osadzić na tronie Mołdawii, ożeniony z Jadwigą Elżbietą, córką elektora Palatynatu Reńskiego, która wniosła Oławę na Śląsku; skłócony z rodzicami, 1696–97 bez powodzenia zabiegał o koronę, nie uznał Augusta II, nawiązał współpracę z Karolem XII szwedzkim, uwięziony przez Augusta II, po uwolnieniu stopniowo tracił pozycję polityczną. Teresa Kunegunda, ur. 1676, zm. 1730, wydana za elektora bawarskiego Maksymiliana II, była matką późniejszego ces. Karola VII; Aleksander, ur. 1677, zm. 1714, wspierał brata w jego staraniach o tron, meloman, protektor muzyków; Konstanty, ur. 1680, zm. 1726, uwięziony przez Augusta II, po zwolnieniu poparł Karola XII. Córka Jakuba Ludwika, Maria Klementyna, ur. 1702, zm. 1735, od 1719 żona Jakuba Stuarta, pretendenta do tronu angielskiego. Królewska linia S. wymarła. Istnieją S. pochodzący z innej, szlacheckiej linii.
Krzysztof Chłapowski
