Słonim
 
Encyklopedia PWN
Słonim,
m. na Białorusi, w obwodzie grodzieńskim, nad Szczarą (dopływ Niemna), przy ujściu Issy.
— 51 tys. mieszk. (2009); przemysł spoż., lniarski, meblarski, papierniczy; węzeł drogowy przy linii kol. Wołkowysk–Baranowicze; pobliżu miasta rezerwat bot. (zał. 1978, pow. 32,8 tys. ha).
Historia. Wzmiankowany w XI w.; w XIII w. gród; 1276 przyłączony do Litwy; ok. 1290 stol. księstwa; 1500 prawa miejskie (1532 prawa magdeburskie) i siedziba powiatu; od 1508 starostwo grodowe; od 1569 siedziba sądów ziemskich; 1631–85 miejsce sejmików generalnych; w 2. poł. XVIII w. rezydencja M. Ogińskiego, ośr. życia kult. (m.in. teatr operowy i drukarnia); rozwój miasta związany z budową 1765–84 Kanału Ogińskiego łączącego Jasiołdę ze Szczarą (i dalej z Niemnem i Dnieprem); od 1795 w zaborze ros., 1795–96 stol. guberni, od 1796 powiatu; w XIX w. rozwój drobnego przemysłu; od XVII w. duże skupisko Żydów (na przeł. XIX i XX w. ponad 70% mieszk., 1939 — ok. 9 tys. — 52%); w okresie międzywojennym w granicach Polski; IX 1939–41 pod okupacją sow., deportacje mieszkańców w głąb ZSRR; 1941–44 pod okupacją niem., do XII 1942 getto (ok. 15 tys. osób, z których ok. 1,2 tys. zamordowano VII 1941, ok. 9 tys. XI 1941 w pobliskim Czepielowie, pozostałych VI i XII 1942); 1945–91 w Białorus. SRR.
Zabytki. Parafialny kościół Św. Andrzeja (fundacji Aleksandra Jagiellończyka 1493, obecny z 2. poł. XVIII w., zdewastowany po 1945, 1990 ponownie konsekrowany); kościół Bernardynów (1639–45, ob. cerkiew); kościół Bernardynek (1664–70, ob. parafialny i klasztor); synagoga (1642, 2. poł. XVIII w.); pałac Pusłowskich (1. poł. XIX w.) i park krajobrazowy — w Albertynie pod miastem; nie zachowały się kościoły: Dominikanów, Jezuitów, Kanoników Laterańskich, Mariawitek oraz pałac Ogińskich (XVIII w.).
zgłoś uwagę
Przeglądaj encyklopedię
Przeglądaj tabele i zestawienia
Przeglądaj ilustracje i multimedia