wyprawa skór

wyprawa skór,

zespół operacji technol. mających na celu nadanie nietrwałej skórze surowej pożądanych (zależnie od przeznaczenia) właściwości: odporności na działanie wody, bakterii, enzymów, podwyższonej temperatury (min. 70°C), a także miękkości i elastyczności.

Skórę po zdjęciu ze zwierzęcia oczyszcza się z brudu, tłuszczu i mięsa, konserwuje (gł. przez solenie lub suszenie), następnie poddaje wyprawie; przed wyprawą lub w jej trakcie (zwłaszcza skóry końskie, bydlęce, świńskie) dzieli się ją na części. Wyprawa skóry składa się z 4 gł. etapów: warsztatu mokrego, garbowania, wykańczania kąpielowego oraz wykańczania właściwego. W warsztacie mokrym zakonserwowane skóry poddaje się moczeniu (w celu przywrócenia skórze pierwotnej wilgotności), wapnieniu (w celu rozluźnienia tkanki skórnej i usunięcia substancji niewłóknistych), odwapnianiu, wytrawianiu (w celu usunięcia składników niekolagenowych i dalszego rozluźnienia struktury tkanki skórnej; uzyskuje się wówczas półprodukt zw. golizną), piklowaniu (nadającemu goliźnie odczyn kwaśny). Często operacje od odwapniania do piklowania zalicza się (z technol. punktu widzenia) do procesów garbowania; warsztat mokry obejmuje też operacje mech.: mizdrowanie, odwłaszanie, oczyszczanie lica i dwojenie (mech. dzielenie skóry na warstwy). Po garbowaniu skóra jest poddawana operacjom: strugania, szlifowania i międlenia. Proces wykańczania kąpielowego polega na zobojętnianiu (zmiana pH), dogarbowaniu (napełnianiu np. ekstraktem roślinnym, impregnacji), natłuszczaniu i barwieniu. Wykańczanie właściwe polega na nanoszeniu na skórę powłok (błyszczy) zwiększających jej trwałość, poprawiających wygląd i nadających modne efekty przy maks. zachowaniu właściwości użytkowych; niekiedy na skórze są wytłaczane desenie (sztuczne lico).