Siena
m. w środkowych Włoszech, w regionie Toskania, w Rudawach Toskańskich, na południe od Florencji;
[sjẹna],
Siena
Encyklopedia PWN
ośrodek administracyjny prowincji Siena. przemysł spoż. (wyroby cukiernicze), maszyn., włók. (dywany), farm.; wielkie kamieniołomy marmurów; węzeł drogowy; uniw. (zał. 1240), akad. sztuk pięknych i muz.; ośr. turyst. o międzynar. znaczeniu; słynne wyścigi konne (palio); muzea. W okolicy Sieny wydobycie cynobru.
Historia. W starożytności ośr. Etrusków, następnie kolonia rzymska Sena Julia, ważny węzeł komunik. między Rzymem a północną Italią; od 678 we władaniu Longobardów (biskupstwo i lokalna stol.), od 774 — Franków; od ok. 1147 komuna miejska: rozwój gospodarczy i kult., ekspansja polit. (1260 zwycięstwo nad Florencją), także ośr. rel. (kult św. Katarzyny); 1348 ludność zdziesiątkowana przez dżumę (zw. czarną śmiercią); w XIV i XV w. jeden z gł. ośr. wł. odrodzenia, ze słynną szkołą malarstwa i rzeźby; 1502–25 signoria rządzona przez P. Petrucciego; 1530–52 okupowana przez wojska hiszp., 1555 przekazana we władanie Cosimo I Medici; emigracja znacznej części ludności spowodowała upadek Sieny; 1569 przyłączona do Toskanii, dzieliła jej losy.
Zabytki. Jeden z gł. zespołów wł. architektury średniow. (wpisany na Listę Świat. Dziedzictwa Kult. i Przyr. UNESCO); katedra rom.-got. (XII–XIV w.) z tzw. Biblioteką Piccolomini (XV w.); Palazzo Publico (XIII, XIV w.); mury obronne (XIV w.); Torre del Mangia (XIV w.), Capella di Piazza (XIV, XV w.), Baptysterium (XIV w.), Loggia della Mercanzia (XV w.), Loggia del Papa (XV w.); kościoły średniow. (S. Domenico, S. Maria in Betlemme, S. Maria dei Servi, S. Francesco, S. Agostino) i renes. (Fontegiusta, S. Maria delle Nevi, S. Spirito, oratorium S. Bernardino, S. Martino); domy oraz pałace średniow. (Sansedoni, Tolomei, Chigi-Saracini) i renes. (Buonsignori, Piccolomini, Spannocchi, del Magnifico, Pollini-Meri). W okolicy Sieny: zamki Belcaro (XII, XVI w.) i Quatro Torri (XIV w.); klasztor Luceto (XIV w., freski z XIV i XV w.); klasztor Osservanza (XV w.), kartuzja Pontignano (XIV w.).
