scalanie gruntów
 
Encyklopedia PWN
scalanie gruntów, komasacja gruntów,
likwidowanie rozbicia poszczególnych gospodarstw rolnych na niewielkie działki rozmaitego kształtu i rozmiarów, często położone w znacznej odległości (szachownica pól), oraz tworzenie gospodarstw o zwartej powierzchni bez zmiany struktury posiadania (lecz zazwyczaj z uwzględnieniem bonitacji gleby, co powoduje modyfikacje tej struktury); niekiedy scalaniu gruntów towarzyszy podział gruntów wspólnych. Scalanie gruntów umożliwia prowadzenie racjonalnej gospodarki rolnej;
niekiedy scalaniu gruntów towarzyszy podział gruntów wspólnych; scalanie gruntów umożliwia prowadzenie racjonalnej gospodarki rolnej; scalanie gruntów wiąże się z reguły z wytyczeniem nowych dróg dojazdowych, przeprowadzeniem prac melioracyjnych i planem przestrzennej zabudowy wsi. Scalanie gruntów jest zazwyczaj dokonywane przez organy administracji państwowej lub samorządu wg zasad określonych prawem, często na wniosek większości zainteresowanych. W warunkach dobrej koniunktury rolnej jest zgodne z interesami gospodarstw prowadzonych racjonalnie, zwłaszcza zamożnych, natomiast wywołuje niezadowolenie innych właścicieli. Scalanie gruntów na ziemiach polskich najwcześniej zostało przeprowadzone w byłym zaborze pruskim (ustawy o komasacji z 1821 i 1823) wraz z uwłaszczeniem gospodarstw chłopskich; w okresie międzywojennym w Polsce, wg danych z 1921, szachownica gruntów charakteryzowała ok. 1,5 mln gospodarstw o łącznej powierzchni 10–11 mln ha; scalanie gruntów miała uregulować ustawa z 1923 (wielokrotnie nowelizowana); 1919–38 komasacja objęła 859 tysięcy gospodarstw o powierzchni 5,4 mln ha; po II wojnie światowej została podporządkowana potrzebom gospodarstw uspołecznionych na mocy dekretu z 1949, dopiero ustawa z 1968 stwarzała korzystniejsze warunki do scalania gruntów w gospodarstwach chłopskich; 1968–80 scalaniem objęto ok. 750 tysięcy gospodarstw o powierzchni 4,5 mln ha, jednak liczne nieprawidłowości w jego przeprowadzaniu wywołały negatywny stosunek mieszkańców wsi do komasacji; zliberalizowana ustawa z 1982 (znowelizowana 1989) nie przyniosła pożądanych zmian, a tempo scalania gruntów 1982–88 znacznie zmalało; obecnie nie przeprowadza się scalania gruntów, gdyż wywołuje ono wiele konfliktów na wsi, a działy rodzinne w kolejnych latach niweczą ewentualne pozytywne rezultaty komasacji.
zgłoś uwagę
Przeglądaj encyklopedię
Przeglądaj tabele i zestawienia
Przeglądaj ilustracje i multimedia