Sana

Sana, Ṣan‘ā’,

stolica Jemenu, w zachodniej części kraju, w G. Jemeńskich, w kotlinie (na wys. 2100–2300 m) otoczonej wysokimi szczytami (Dżabal an-Nabi Szuajb, 3760 m).

Ośrodek adm. muhafazy Sana; powstała na miejscu staroż. twierdzy arabskiej z I w n.e., w IV–V w. stol. państwa Himjarytów; w VII w. uległa wojskom muzułm., a jej mieszkańcy przyjęli islam; od 1516 formalnie włączona do imperium osmańskiego, faktycznie od XVII w. do 1872 kontrolowana przez imamów zajdyckich, potem zdobyta przez wojska sułtana; 1913, na mocy traktatu między sułtanem a imamem, uzyskała autonomię; po upadku imperium osmańskiego po I wojnie świat. do 1948 stol. niepodległego imamatu Jemenu (potem stol. przeniesiono do Taizz); od 1962 Sana stolicą Arab. Rep. Jemenu, a od 1990 — zjednoczonego Jemenu. Ośr. przemysłu włók., metal., spoż. oraz handlu i rzemiosła (gł. złotnictwo); węzeł drogowy; międzynar port lotn.; uniw. (zał. 1970); muzeum nar.; cytadela na miejscu dawnego zamku Gumdan (II w., zburzony VII w.); liczne meczety, łaźnie, karawanseraj; wielki meczet (VII, VIII, X, XII w.) z 2 minaretami (IX, XIII w.); domy mieszkalne z bogato dekorowanymi elewacjami — wpisane na Listę Świat. Dziedzictwa Kult. i Przyr. UNESCO.

Sana, brama Bab al-Jaman (Jemen)