sabaudzka dynastia, Casa di Savoia, Sabaudowie,
wł. dynastia król.;
sabaudzka dynastia
Encyklopedia PWN
panowała w XI–XIX w. w Sabaudii i Piemoncie, 1713–20 na Sycylii, 1720–1861 w Królestwie Sardynii, 1861–1946 w zjednoczonym Królestwie Włoskim, 1870–73 w Hiszpanii; założycielem jej był hr. Sabaudii Humbert I Białoręki (985–1048), jego zaś syn Odon (ok. 1010–1057) przez małżeństwo wszedł w posiadanie Piemontu; 1416 dynastia sabaudzka uzyskała tytuł książęcy; 1713 na mocy pokoju w Utrechcie Wiktor Amadeusz II (1666–1732) został królem Sycylii, którą 1720 musiał zamienić na Sardynię; po wygaśnięciu 1831 gł. linii dynastii sabaudzkiej, tron Królestwa Sardynii odziedziczył Karol Albert (1798–1849) z młodszej linii; dynastia sabaudzka odegrała decydującą rolę w walce o zjednoczenie Włoch, a ich pierwszym królem został 1861 władca Królestwa Sardynii, Wiktor Emanuel II (1820–78); współpraca Wiktora Emanuela III z B. Mussolinim skompromitowała dynastię sabaudzką, po jego abdykacji 1946 plebiscyt we Włoszech zadecydował o proklamowaniu republiki wł. i abdykacji ostatniego króla, Humberta II (1904–83); ob. głową dynastii jest Wiktor Emanuel IV.
