ruchliwość społeczna

ruchliwość społeczna, mobilność społeczna,

socjol. zmiana pozycji społ. jednostek lub grup społ. w ramach zastanej struktury społeczeństwa bądź na skutek przeobrażeń tej struktury.

Ruchliwość społeczna pionowa (wertykalna), związana z istnieniem uwarstwienia społecznego, polega na przechodzeniu z niższych pozycji na wyższe (awans społeczny) lub z wyższych na niższe (degradacja społeczna); dotyczyć może przechodzenia przez jednostki szczebli w ramach jednej hierarchii służbowej, przechodzenia między klasami i warstwami społecznymi, jak i zmian pozycji społecznej całych grup w wyniku rewolucji społecznej, technicznej lub zmian w ustroju gospodarczego itp.; ruchliwość społeczna pionowa może się dokonywać w ramach jednego pokolenia (ruchliwość społeczna wewnątrzpokoleniowa) lub w ciągu kilku pokoleń (ruchliwość społeczna międzypokoleniowa). Ruchliwość społeczna pozioma (horyzontalna) obejmuje procesy przestrzennego przemieszczania się ludności (migracja) oraz procesy przechodzenia z jednej grupy społecznej do drugiej bez zmiany pozycji społecznej. Procesy ruchliwości społecznej, powodujące przeobrażenia struktury społeczne, zmieniają także więź społeczną, organizację społeczną i kulturę, obyczaje oraz wzory zachowania. Ruchliwość społeczna jest szczególnie masowa i intensywna w okresach wielkich przemian społecznych, ekonomicznych i politycznych, zwłaszcza w okresach rewolucji społecznych i uprzemysławiania kraju (industrializacja, urbanizacja). Współcześnie tendencja do intensyfikacji ruchliwości społecznej jest charakterystyczna dla wszystkich społeczeństw wysoko rozwiniętych.