Riazań, Riazạń, do 1778 Perejasław Riazański,
m. w centrum eur. części Rosji, nad Oką przy ujściu rz. Trubież; stolica obwodu riazańskiego.
Riazań
Encyklopedia PWN
— 540 tys. mieszk. (2019); rozwinięty przemysł maszyn. (m.in. obrabiarki, maszyny roln., maszyny do liczenia), elektrotechn i elektroniczny, chem. (m.in. produkcja włókien sztucznych), rafineryjny, spoż., drzewny, odzieżowy, materiałów budowlanych; węzeł kol.; duży port rzeczny; 4 szkoły wyższe; muzea.
Historia. Powstał w XI w. na kolonizowanym przez Wiatyczów terytorium Mordwinów; od 1095 wzmiankowany pod nazwą Perejasław Riazański; po zburzeniu 1237 przez Mongołów Starego Riazania (zał. w X w. stol. księstwa riazańskiego; ob. ok. 50 km na południowy wschód od Riazania resztki grodziska) — stol. Riazańszczyzny, 1521 ostatecznie wcielony do państwa moskiewskiego; po przemianowaniu 1778 na Riazań, stol. namiestnictwa, od 1796 guberni; od poł. XIX w. ośr. przemysłu spoż.; od 1937 stol. obwodu; podczas II wojny światowej 1943–45 ośr. szkolenia oficerów pol. w ZSRR; w okolicy Riazania (Diagilew) gł. obóz dla oficerów AK i działaczy niepodl. aresztowanych 1944–45 w Polsce przez NKWD.
Zabytki. Kreml, w którego obrębie barok. sobory: Archanioła Michała (XVI, XVII, XIX w.), Zaśnięcia Bogurodzicy (koniec XVII w.) z dzwonnicą (koniec XVIII–1. poł. XIX w.), Narodzin Marii (XVI, przebudowa XIX w.), a także cerkiew Świętego Ducha (1. poł. XVII w.) i monastyr Zbawiciela z cerkwią Objawienia Pańskiego (1. poł. XVII, XVIII w.) i soborem Przemienienia Pańskiego (pocz. XVIII w.), dom archireja (2. poł. XVII w.) z fontanną. W mieście budowle klasycyst. z XIX w., m.in.: dom Riumina, przytułek, gimnazjum męskie, szpital, teatr. W pobliżu Riazania monastyr Sołotczyński (XVII w.) z cerkwiami: Świętego Ducha i nadbramną Ioanna Priedtieczy (bogato rzeźbione obramienia okien i portalów), a także modernist. pałac S.P. von Derwiza w Kiricach (koniec XIX w., architekt F.O. Szechtel).
