Ren, niem. Rhein, fr. Rhin, hol. Rijn, celt. Renos, łac. Rhenus,
największa rzeka Europy Zachodniej, w Szwajcarii, Niemczech i Holandii, częściowo wyznacza granicę między Szwajcarią a Liechtensteinem, Austrią i Niemcami oraz między Francją a Niemcami;
Ren
Encyklopedia PWN
Położenie w państwie: Holandia, Szwajcaria, Niemcy
Ujście: uchodzi do akwenu: Północne, Morze (najdłuższa rzeka Europy Zachodniej)
Długość: 1 230 km (od źródeł Vorderrhein)
Powierzchnia dorzecza: 185 tys. km2 (z dorzeczem Mozy 221000)
Przepływ średni: 224 m3/s (przy ujściu do Jez. Bodeńskiego; w Bazylei 1041, k. Emmerich 2173 )
Główne miejscowości: Bazylea, Strasburg, Mannheim, Ludwigshafen, Moguncja, Koblencja, Bonn, Kolonia, Düsseldorf, Duisburg, Nijmegen, Arnhem, Rotterdam
Ren jest najbardziej ruchliwą drogą wodną w Europie; regularna żegluga dla statków o nośności do 2000 t na dł. 868 km; kanałami i żegl. rzekami połączony z Saoną i Rodanem, Marną i Sekwaną, a także ze Skaldą oraz z Wezerą, Łabą i Ems; 1993 oddany do użytku Kanał Ren–Men–Dunaj; między m. Huningue i Strasburgiem równolegle do Renu biegnie Kanał Alzacki; całkowita długość dróg wodnych w dorzeczu Renu dochodzi do 3000 km; przewozy między Rheinfelden i granicą hol. (na dł. 622 km) wynoszą ponad 200 mln t, również żegluga turyst.-rekreacyjna, zwłaszcza na odcinku Moguncja–Kolonia. W górnym biegu i na kanale bocznym (do Iffezheim) elektrownie wodne (o łącznej mocy ponad 1500 MW); nad Renem są zlokalizowane wielkie zakłady przemysłu chem., papierniczego i stalowego; do lat 70. woda w Renie była bardzo silnie zanieczyszczona; 1972–84 zbudowano liczne, nowoczesne oczyszczalnie ścieków; 1987 Międzynar. Komisja do Ochrony Renu (powołana 1963 przez państwa leżące w dorzeczu Renu) zatwierdziła program działania do 2000 (przewidywany koszt realizacji ok. 25 mld marek niem.). Największe m. nad Renem: Bazylea, Strasburg, Mannheim, Ludwigshafen, Moguncja, Koblencja, Bonn, Kolonia, Düsseldorf, w delcie: Nijmegen, Arnhem, Rotterdam.
Sytuacja prawna. Problemy żeglugi na Renie po raz pierwszy zostały uregulowane 1804; status prawny został zmieniony w art. 5 traktatu paryskiego z 1814, który wprowadził wolność żeglugi; 1831 zastąpiony przez konwencję z Moguncji, na podstawie której rozpoczęła działalność Komisja Centralna Żeglugi na Renie; początkowo w jej skład wchodziły państwa nadbrzeżne; po 1919 członkami zostały Szwajcaria, Belgia, W. Brytania i Włochy, 1950 przystąpiły USA. Obecnie status Renu reguluje konwencja manheimska z 1868, poddana rewizji w Strasburgu 1963; przewiduje ona wolność żeglugi dla wszystkich statków; państwa nadbrzeżne są zobowiązane do utrzymania w stanie żeglowności swych nar. odcinków; 1976 podpisano 2 konwencje w sprawie ochrony Renu przed zanieczyszczeniami chem.; krajobraz kulturowy środkowego R. został wpisany na Listę Świat. Dziedzictwa Kult. i Przyr. UNESCO.