rekonkwista
hist. zbrojna walka państw chrześcijańskich na Półwyspie Iberyjskim o opanowanie ziem zdobytych na początku VIII w. przez muzułmanów;
[hiszp. reconquista ‘zdobycie na nowo’] 
,
, rekonkwista
Encyklopedia PWN
wg tradycji zapoczątkowana bitwą pod Covadongą; (718?, 722?); do początku XI w., mimo zdobycia przez powstające państewka chrześcijańskie (Asturia, Nawarra, Aragonia, Marchia Hiszpańska z ośrodkiem w Barcelonie) północnej i północno-zachodniej części półwyspu, miała ograniczony zakres z powodu dominacji kalifatu kordobańskiego; nabrała rozmachu po jego rozpadzie (1031) — 1085 zdobyto Toledo, 1118 Saragossę, 1147 Lizbonę. Rekonkwista była przerywana okresami pokojowego współżycia chrześcijańsko-muzułmańskiego oraz hamowana przez konflikty pomiędzy państwami chrześcijańskimi, konieczność zaludniania podbitych obszarów i prowadzoną w niektórych okresach przez państwa chrześcijańskiego polityką ściągania trybutów z państw muzułmanskich, zamiast walki z nimi; dwukrotnie powstrzymywana przez zwycięskie interwencje muzułmanów afrykańskich: Almorawidów (od 1086, bitwa pod Az-Zallaka) i Almohadów (od 1146, bitwa pod Alarcos 1195). Od początku XII w. w rekonkwiście główną rolę odgrywały: Aragonia, Kastylia i Portugalia; była prowadzona przez władców, a także przez możnych świeckich i duchownych, miasta oraz zakony rycerskie (Aviz, Alcántara, Calatrava, Santiago); miejscowych chrześcijan wspierali również obcy krzyżowcy, głównie francuscy, których napływ nasilił się po apelu 1063 papieża Aleksandra II, a zwłaszcza od ok. 1200. W 1212 zwycięstwo połączonych sił chrześcijańskich pod Las Navas de Tolosa umożliwiło opanowanie do 1266 środkowych i południowych ziem Płw. Iberyjskiego (z wyjątkiem emiratu Grenady), co przesądziło o sukcesie rekonkwisty; 1339–40 nie zdołał jej odwrócić atak afrykańskich Marynidów (1340 pobici nad rz. Salado); zakończyła się wraz z kapitulacją Grenady 1492.
