Pryscylian, Pryscylian z Ávili, ur. ok. 340, zm. 385, Trewir,
pisarz chrześc., biskup; inicjator nieortodoksyjnego ruchu w chrześcijaństwie (pryscylianie);
Pryscylian
Encyklopedia PWN
od 373 przywódca ruchu ascetycznego w Hiszpanii; przez Sulpicjusza Sewera i św. Hieronima oskarżony o manicheizm i gnostycyzm. 380 poglądy P. potępił synod w Saragossie, mimo to 381 wybrano go na bpa Ávili; gdy odmówił przyjazdu na synod do Bordeaux (384), został ekskomunikowany i sprowadzony 386 do Trewiru, gdzie wymuszono na nim przyznanie się do błędu, uwięziono, skazano na śmierć i ścięto wraz z kilkoma uczniami pod zarzutem uprawiania magii i upowszechniania pism apokryficznych. Pryscylianizm zyskał w ten sposób męczenników, co spowodowało jego szybki rozwój, ale w VI w. zanikł. P. są przypisywane pisma odnalezione pod koniec XIX w. (3 teksty apologetyczne, 7 homilii, modlitwa), część badaczy jednak kwestionuje jego autorstwo. Zdaniem niektórych ukazywanie pryscylianizmu jako herezji manichejsko-gnostyckiej jest nieuprawnione i nieobiektywne.
