prawomocność władzy, legitymizacja władzy,
cecha władzy politycznej, której istotą jest aprobowane przez rządzonych prawo rządzących do podejmowania wiążących decyzji.
prawomocność władzy
Encyklopedia PWN
Najogólniej władza prawomocna to taka, która opiera się na przyzwoleniu rządzonych (a więc wyklucza przemoc i strach jako dominujące źródło podporządkowania), czego skutkiem jest zbiorowo akceptowany obowiązek posłuszeństwa wobec nakazów i zakazów władzy.
W naukowych teoriach prawomocności władzy układem odniesienia (rozwijanym lub weryfikowanym krytycznie) jest klasyczna koncepcja M. Webera, który wyróżnił 3 typy idealne prawomocnego panowania: legalny, tradycjonalny i charyzmatyczny. W ujęciu Webera prawomocność władzy jest ściśle związana z motywami społecznego posłuszeństwa wobec poleceń formułowanych przez rządzących oraz akceptacji nierówności, które powoduje relacja władzy.
Prawomocność władzy w systemie demokratycznym oznacza akceptację jego podstawowych założeń i konkretyzujących je procedur (zwłaszcza wyborczych) oraz cykliczne odnawianie zaufania do sprawujących władzę. Wybory oznaczają nie tylko upoważnienie określonej osoby lub grupy do sprawowania władzy; są bowiem równocześnie narzędziem egzekwowania odpowiedzialności za dotychczasowe dokonania. W systemach niedemokratycznych rolę czynnika legitymującego reguły nabywania i przekazywania władzy pełni bądź tradycja (systemy „sułtańskie”), bądź ideologia (nazizm, komunizm), bądź sam akt rewolucyjny, bądź charyzma przywódcy. Brak natomiast mechanizmów odnawiania poparcia dla sprawujących władzę. Wybory — jeśli w ogóle są organizowane — odgrywają rolę swoistego rytuału politycznego, nie stanowiąc instrumentu oceny rządzących. Powoduje to, że utrata prawomocności może wiązać się z użyciem przemocy — tak przez rządzących, jak i rządzonych.
