Północne, Morze

Północne, Morze, ang. North Sea, duń. Vesterhavet, flam. Nordzee, fr. Mer du Nord, niem. Nordsee, norw. Nordsjøen,

przybrzeżne morze Oceanu Atlantyckiego, między północno-zachodnią Europą a Wielką Brytanią, Orkadami i Szetlandami;

Przynależność do oceanu: Atlantycki, Ocean

Państwa położone nad morzem: Wielka Brytania, Norwegia, Szwecja, Dania, Niemcy, Holandia, Belgia

Powierzchnia akwenu: 565 tys. km² (z cieśniną Skagerrak)

Głębokość akwenu: średnia — 87 m, maksymalna — 809 m (Norweska, Rynna)

Ważniejsze porty: przeładunkowe: Rotterdam — 376,6 mln t (największy port przeładunkowy świata), Edynburg (także baza floty rybackiej Firth of Forth), Londyn (także port kontenerowy i pasażerski), Oslo (także port pasażerski), Göteborg (także port rybacki), Brema (największy port pasażerski Niemiec), Hamburg, Amsterdam, Antwerpia, Hull (także port rybacki i pasażerski), Newcastle upon Tyne, Bergen (także największy port rybacki w Norwegii oraz pasażerski); kontenerowe: Rotterdam;

na północy graniczy z Morzem Norweskim, na wschodzie, poprzez cieśninę Skagerrak i Cieśniny Bałtyckie, połączone z Morzem Bałtyckim, na południowym zachodzie przez cieśniny Kaletańską i La Manche — z otwartym oceanem; powierzchnia 565 tys. km² (z cieśniną Skagerrak); średnia głębokość 87 m, maksymalna — 809 m, w Skagerraku, w Rynnie Norweskiej (rów podmorski ciągnący się wzdłuż wybrzeży norweskich do Basenu Norweskiego w Morzu Norweskim); prawie całe Morze Północne leży na szelfie; charakterystyczne dla jego dna są ławice (największa Dogger Bank) oraz liczne, niewielkie zagłębienia; w południowo-wschodniej części — Wyspy Fryzyjskie; temperatura wód powierzchniowych w lutym wynosi od 2°C w Skagerraku do 7,5°C w części północnej, w sierpniu — odpowiednio od 18°C do 12,5°C, zasolenie — 31–35‰; przez cały rok nad Morzem Północnym unoszą się mgły; częste sztormy — wysokość fal wiatrowych od 6–7 m u wybrzeży kontynentu do 11 m u wybrzeży Szkocji; cyrkulacja prądów morskich cyklonalna (przeciwna do ruchu wskazówek zegara), prędkości zmienne, ok. 1 km/h; wysokość pływów od 0,2 m u wybrzeży Norwegii do 7,6 m u wybrzeży Anglii; do Morza Północnego uchodzą rzeki: Łaba, Wezera, Ren, Tamiza; rozwinięte rybołówstwo, połowy głównie śledzia, dorsza, flądry i makreli; liczne ważne szlaki żeglugowe, m.in. z Morza Bałtyckiego przez Kanał Kiloński; główne porty: Rotterdam, Londyn, Antwerpia, Hamburg, Edynburg, Bergen, Oslo; pod dnem bogate złoża ropy naftowej i gazu ziemnego (eksploatowane) oraz węgla kamiennego.