pomnik

pomnik, monument,

dzieło rzeźbiarskie lub architektoniczno-rzeźbiarskie wzniesione dla upamiętnienia osoby lub zdarzenia historycznego, w formie posągu lub grupy rzeźb, kolumny, obelisku, budowli, czasem sztucznie usypanego wzgórza (kopiec) lub naturalnego głazu;

odrębną odmianą jest pomnik nagrobny (nagrobek). Podstawowe typy pomników wykształciły się w starożytności — pomniki konne (np. pomnik Marka Aureliusza), w formie kolumny (np. kolumna Trajana) lub łuku triumfalnego. W okresie renesansu była popularna, wzorowana na sztuce rzymskiej, forma pomnika konnego (Donatello, Verrecchio), wzbogacona i rozwinięta w sztuce baroku (A. Schlüter) oraz klasycyzmu (B. Thorvaldsen), kiedy były popularne także pomniki-kolumny (m.in. kolumna na placu Vendôme w Paryżu). Zwyczaj wznoszenia pomników rozwinął się zwłaszcza w XIX w., m.in. pod wpływem idei romantyzmu; w czasach współczesnych są wznoszone różne typy pomników, od realistycznych po abstrakcyjne.

Szymanowski Wacław, pomnik Chopina w Warszawie

Thorvaldsen Bertel, pomnik księcia Józefa Poniatowskiego, klasycystyczny pomnik w Warszawie, 1829–32

Padwa, pomnik konny kondotiera Erasma di Narni, zw. Gattamelatą, przykład monumetalnej rzeźby renesansowej, wykonany przez Donatella 1446–47, ustawiony 1453 przed bazyliką Św. Antoniego w Padwie.