Pollock Jackson
 
Encyklopedia PWN
Pollock
[pọlək]
Jackson, ur. 28 I 1912, Cody (stan Wyoming), zm. 11 VIII 1956, zginął w wypadku samochodowym k. East Hampton (stan Nowy Jork),
malarz amerykański, reprezentant ekspresjonizmu abstrakcyjnego.
Cytat
Kalendarium
Urodził się 28 I 1912 w Cody (stan Wyoming). Był twórcą action painting. Uczył się w Manual Arts School w Los Angeles (1925–29) i Art Students League w Nowym Jorku (1929–31, u T.H. Bentona); 1936–43 pracował w ramach Federal Art Project. Do 1938 twórczość Pollocka pozostawała pod wpływem figuratywnego malarstwa T.H. Bentona, D.A. Siqueirosa i J.C. Orozco (Going West 1934–35) oraz murali D. Rivery. W latach 1938–41 poddał się terapii psychiatrycznej, mającej wyleczyć go z alkoholizmu, której elementem był rysunek; terapia ta, jak również zainteresowanie teorią archetypów C.G. Junga, twórczość M. Ernsta, R. Matty i A. Massona oraz fascynacje sztuką prymitywną znalazły odzwierciedlenie w pracach z lat 1938–47; powstały wówczas surrealistyczne, nasycone drapieżną ekspresją kompozycje z motywem postaci ludzkich, upodobnionych do wizerunków meksykańskich bóstw i indiańskich totemów (Male and Female ok. 1942, Moon-woman Cuts the Circle ok. 1943).
Twórca ekspresjonizmu abstrakcyjnego
W 1947–52 należał do czołowych twórców ekspresjonizmu abstrakcyjnego; uprawiał action painting, posługując się metodą drippingu, polegającą na szybkim i gwałtownym spryskiwaniu, ochlapywaniu lub polewaniu leżącego płótna różnokolorową farbą o zróżnicowanej konsystencji (od zupełnie płynnej do zmieszanej np. z piaskiem, kamykami, muszelkami lub tłuczonym szkłem); technikę tę zaprezentował publicznie po raz pierwszy 1943, podczas swojej pierwszej autorskiej wystawy zorganizowanej przez Peggy Guggenheim, w galerii Art of this Century P. Guggenheim w Nowym Jorku. Powierzchnię obrazu traktował niczym pole działania. Zazwyczaj wielkoformatowym kompozycjom, określanym mianem all-over painting, zamiast tytułów nadawał zwykle numery (Number 2, 1949, One: Number 31, 1950, Number 32, 1950), niekiedy dołączając jednak także tytuł. (Number 1. Lawendowa mgła 1950, Number 30. Rytm jesieni 1950).
Powrót do surrealizmu, eksperymenty malarskie
W 1951, wraz z nawrotem choroby alkoholowej, w obrazach Pollocka, malowanych czarną farbą na niezagruntowanym płótnie, ponownie pojawiły się surrealistyczne motywy, charakterystyczne dla jego twórczości z lat 40. (Number 23, 1951, Frogman, Portrait and a Dream 1953); równocześnie prowadził eksperymenty malarskie z użyciem farb aluminiowych i emalii (Convergence: Number 10, 1952, Blue Pales: Number 11, 1952), świadomie uwypuklając rolę farby jako malarskiego medium, uzyskującego w kompozycji obrazu trójwymiarowość. Preferował niekonwencjonalne metody tworzenia. Nigdy nie robił projektów, nie korzystał ze sztalug, pędzli, palet; zamiast tego przyszły obraz kładł na ziemi — „Czuję się wtedy bardziej zbliżony do obrazu, (...) ponieważ mogę przechadzać się wokół niego, pracować ze wszystkich czterech stron i wchodzić do jego wnętrza”. Do nakładania farb używał kielni, kijów, noża lub wylewał farbę bezpośrednio na obraz. Sam artysta bowiem, według Pollocka, jest w twórczym akcie jedynie inteligentnym narzędziem, stanowiącym środek do zapisu procesu będącego efektem wyzwolenia ukrytych w artyście sił psychicznych, choć jak sam twierdził „nigdy nie tracę kontroli nad tym co robię”. W ostatnich latach twórczości, w obrazach Jacksona Pollocka zaczęły pojawiać się formy figuratywne.
Najbardziej amerykański z malarzy
Pollock jest uznawany za artystę, który uwolnił Amerykę od tradycji sztuki europejskiej i wytyczył drogę nowej plastyce amerykańskiej. Metoda action painting szybko znalazła wielu naśladowców w Ameryce, a także w Europie. Spośród amerykańskich malarzy najbardziej godnym kontynuatorem był W. de Koening, a także m.in. A. Gorky, R. Motherwell i F. Kline, również żona Pollocka, malarka L. Krasner, była przedstawicielką ruchu ekspresjonizmu abstrakcyjnego. Stworzona przez Jacksona Pollocka metoda, została przeniesiona także na grunt sztuki użytkowej, zwłaszcza wzornictwa tkanin. Sztukę Pollocka wciągnięto nawet w tryby polityki USA, wykorzystując ją w antykomunistycznej i antyradzieckiej propagandzie okresu zimnej wojny. Pollock zmarł 11 VIII 1956, zginął w wypadku samochodowym koło East Hampton (stan Nowy Jork).
zgłoś uwagę
Ilustracje
Pollock Jackson, Kompozycja, 1949 — Staatsgalerie, Stuttgart fot. Archiwum Ilustracji WN PWN SA © Wydawnictwo Naukowe PWN
Pollock Jackson, Nr 1 A, 1948 — Nowy Jork, Muzeum Sztuki Nowoczesnej fot. Archiwum Ilustracji WN PWN SA © Wydawnictwo Naukowe PWN
Pollock Jackson, Numer 12, 1952 — zbiory prywatnefot. Archiwum Ilustracji WN PWN SA © Wydawnictwo Naukowe PWN
Pollock Jackson, Okrąg, 1948 — kolekcja prywatnafot. Archiwum Ilustracji WN PWN SA © Wydawnictwo Naukowe PWN
Przeglądaj encyklopedię
Przeglądaj tabele i zestawienia
Przeglądaj ilustracje i multimedia