poligrafia

poligrafia

[gr.],

dziedzina nauk techn. i techniki, zajmująca się procesami wytwarzania druków (książek, czasopism, prospektów, plakatów i in.) oraz zadrukowanych opakowań na różnych podłożach (papierowym, kartonowym, tekturowym, metalowym, z tworzyw sztucznych);

p. obejmuje też badanie oraz doskonalenie materiałów, wyrobów i urządzeń, opracowywanie nowych metod reprodukcyjnych oraz procesów introligatorskich, projektowanie maszyn i urządzeń. Termin „poligrafia” jest również stosowany w znaczeniu przemysłu poligraficznego.

W procesie otrzymywania produktów poligraficznych można wyróżnić 3 podstawowe etapy: przygotowanie do drukowania (ang. prepress), drukowanie i procesy wykończeniowe. Etap przygotowania do drukowania obejmuje obróbkę tekstu (składanie), przetwarzanie oryginałów ilustracji (w przypadku oryginałów barwnych rozłożenie obrazu na barwy podstawowe) metodą fot. (fotoreprodukcja) lub przy użyciu skanera (), montaż stron publikacji (łamanie), wytwarzanie form kopiowych, kopiowanie i otrzymywanie form drukowych. Procesy drukowania polegają na przeniesieniu obrazu z form drukowych na określone podłoże przy użyciu maszyn drukujących. Procesy wykończeniowe to gł. procesy introligatorskie (introligatorstwo).

Wszystkie etapy do niedawna odbywały się najczęściej w drukarniach. W ostatnich latach, w związku z wprowadzeniem komputeryzacji i technik cyfrowych do p., przygotowanie do drukowania coraz częściej jest realizowane w wyspecjalizowanych studiach, wyposażonych w urządzenia do cyfrowej obróbki i montażu materiałów. Po przeprowadzeniu cyfrowego montażu można też bezpośrednio (z pominięciem operacji stosowanych w klas. procesach wytwarzania form drukowych i drukowania) otrzymać formy drukowe metodą ctplate (od komputera do formy drukowej) lub od razu odbitki druk. metodą ctprint (od komputera do odbitki druk.; drukowanie cyfrowe).

Badania w dziedzinie p. zapoczątkowano pod koniec XIX w. w Austrii (najstarszy instytut poligraficzny, Höhere Graphische Bundes-, Lehr- und Versuchsanstalt, został zał. 1888 w Wiedniu); ob. prowadzi się badania w wielu ośr. nauk. na świecie. W Polsce prace w tej dziedzinie prowadzono od 1958 w Centralnym Laboratorium Poligraf. w Warszawie, przekształconym w Centralny Ośr. Badawczo-Rozwojowy Przemysłu Poligraf., i od 1967 — w Inst. Poligrafii Politechniki Warsz., a także od 2002 — w Inst. Papiernictwa i Poligrafii Politechniki Łódzkiej.