pływanie

pływanie,

sport dyscyplina sport. obejmująca wyczynowe pływanie na czas w 4 podstawowych stylach: dowolnym (tzw. kraul), grzbietowym, klas. (tzw. żabka) i motylkowym, oraz stylem zmiennym (połączenie 4 gł. technik pływania);

rozgrywane w basenach pływackich dł. 50 m lub 25 m i głęb. 1,8 m. Najstarsze wzmianki dotyczące pływania sięgają czasów staroż.; jako sport nie wchodziło nigdy do programu antycznych igrzysk; prawdopodobnie jeszcze przed naszą erą w Japonii odbywały się konkursy pływackie; na pocz. XVI w. rozgrywano zawody pływackie podczas regat gondolierów w Wenecji; pod koniec XVIII w. powstały w Niemczech, Austrii i Francji pierwsze szkoły pływackie; początki p. jako dyscypliny sport. sięgają przeł. XVIII i XIX w.; 1837 zorganizowano w Londynie pierwsze w Europie zawody pływackie, a 1869 powstało pierwsze towarzystwo pływackie (Amateur Swimming Association of Great Britain); 1908 powstała Międzynar. Federacja Pływania Amatorskiego (Fédération Internationale de Natation Amateur — FINA). P. jest dyscypliną olimpijską od 1896; od 1912 — w igrzyskach startują kobiety; na igrzyskach olimpijskich w Sydney (2000) p. rozgrywano w basenach o dł. 50 m w następujących konkurencjach: styl dowolny — 50, 100, 200, 400, 800 m (tylko kobiety) i 1500 m (tylko mężczyźni); 4 × 100 m, 4 × 200 m (tylko mężczyźni), styl grzbietowy — 100 i 200 m; styl klas. — 100 i 200 m; styl zmienny (pokonywanie poszczególnych odcinków 4 podstawowymi stylami) — 200 i 400 m, 4 × 100 m. Mistrzostwa Europy są rozgrywane od 1926, a mistrzostwa świata — od 1973. Do najlepszych zawodników w historii tej dyscypliny należą: J. Weissmüller, R. Matthes, D. Scholander, M. Spitz, M. Biondi, W. Salnikow, A. Popow, I. Thorpe oraz Sh. Gould, D. Fraser, K. Egerszegi, J. Evans, K. Otto, K. Ender, F. Van Almsick, I. de Bruijn.

W Polsce pierwsze zawody pływackie odbyły się w Poznaniu (1876) i w Warszawie (1878); 1922 powstał Pol. Związek Pływacki (od 1923 czł. FINA) oraz zorganizowano pierwsze mistrzostwa Polski; do 2004 pol. pływacy zdobyli na igrzyskach olimpijskich 6 medali — 1 złoty, 3 srebrne i 2 brązowe. Najlepsi pol. pływacy: M. Petrusewicz, A. Wojdat, R. Szukała oraz A. Czopek i O. Jędrzejczak.

Formą p. w wodach otwartych, znaną już w starożytności jest p. długodystansowe, które rozwijało się od XIX w. jako rodzaj p. wyczynowego; 1875 Anglik M. Webb po raz pierwszy przepłynął bez odpoczynku cieśn. La Manche; pierwszą kobietą, która przepłynęła cieśn. La Manche była Amerykanka G. Ederle (1926); pierwszą Polką — T. Zarzeczańska (1975); odmianą p. długodystansowego są maratońskie wyścigi, rozgrywane m.in. na jez. Ontario (od 1928); maratony pływackie są też konkurencjami mistrzostw świata i Europy. Odrębną dyscypliną pływacką jest pływanie synchronizowane.