Plechanow Gieorgij W.
 
Encyklopedia PWN
Plechanow Gieorgij W., ur. 11 XII 1856, w. Gudałowka (gubernia tambowska), zm. 30 V 1918, Terioki (ob. Zielonogorsk),
ros. narodnik i mienszewik;
teoretyk i propagator marksizmu; od czasów studenckich związany z narodnikami, w latach 70. jeden z przywódców Ziemli i Woli, a 1879 współtwórca Czornogo Pieriedieła; prześladowany za działalność rewolucyjną, 1880 emigrował; za granicą odbył studia marksist. i zapoznał się z niem. i fr. ruchem robotniczym; 1883 zał. w Genewie pierwszą ros. grupę marksist. Wyzwolenie Pracy i poddał krytyce ideologię narodnicką. W latach 90. opublikował m.in. Przyczynek do zagadnienia rozwoju monistycznego pojmowania dziejów (1895, wyd. pol. 1949), Przyczynki do historii materializmu (1896, wyd. pol. 1950), O roli jednostki w historii (1898, wyd. pol. 1950), poświęcone popularyzacji marksizmu; 1898–1902 napisał wiele artykułów krytykujących rewizjonizm zachodnioeur. (m.in. E. Bernsteina, R. Schmidta), a także jego ros. odmianę, tzw. legalnych marksistów i ekonomistów; 1898 współtwórca SDPRR i współredaktor ros. pism socjaldemokr. „Iskry” i „Zarii”; po II Zjeździe SDPRR 1903 jeden z gł. przywódców mienszewików; do Rosji powrócił po rewolucji lutowej 1917; zwolennik dalszego udziału Rosji w I wojnie świat., popierał Rząd Tymczasowy; potępił przewrót październikowy, gdyż uważał, że Rosja nie dojrzała jeszcze do rewolucji socjalist., ale powstrzymał się od czynnej działalności antybolszewickiej; zmarł w Finlandii; Wybór pism filozoficznych (1954); Pisma wybrane (t. 1–2 1954–63).
zgłoś uwagę
Przeglądaj encyklopedię
Przeglądaj tabele i zestawienia
Przeglądaj ilustracje i multimedia