platforma węglanowa

platforma węglanowa,

geol. obszar dna morza ciepłego (zwrotnikowego i podzwrotnikowego), stosunkowo płytkiego, o pełnym zasoleniu i bujnie rozwiniętym życiu, na którym współcześnie odbywa się intensywna sedymentacja osadów węglanowych;

osady te składają się z minerałów węglanowych (kalcytu, aragonitu) wytrącających się z wody mor. oraz z różnorodnych miner. szczątków org., zbud. z węglanu wapnia; częste są wśród nich wapienne struktury zw. stromatolitami. Osady p.w. mają dużą miąższość, rzędu setek i tysięcy m, co jest związane z powolnym obniżaniem się dna mor. (subsydencja); na przebieg sedymentacji mają też wpływ globalne zmiany poziomu morza; przykładami p.w są platformy znane jako Ławice Bahamskie (Wielka i Mała), których głęb. nie przekracza kilkunastu m, o poziomym dnie, gdzie gromadzenie osadów węglanowych o miąższości ocenianej na kilka tysięcy m, połączone z subsydencją, trwa od kredy do czasów współczesnych. Rozległe p.w. występują u wybrzeży Jukatanu w Zat. Meksykańskiej, w Zat. Perskiej, otaczają wiele wysp w archipelagu Antyli; izolowanymi p.w. są też atole, gdzie gł. źródłem osadów są rafy koralowe.

Masywy wapienne, np. w Alpach, Pirenejach, Tatrach, G. Świętokrzyskich, powstawały w przeszłości geol. na różnego rodzaju p.w. Od końcowych dekad XX w. intensywnie rozwijają się badania p.w., co jest związane z występowaniem złóż węglowodorów w różnych kopalnych formacjach skał węglanowych.