Pińsk
 
Encyklopedia PWN
Pińsk, Pinsk,
m. na Białorusi, w obwodzie brzeskim, przy ujściu Piny do Prypeci.
— 138 tys. mieszk. (2019); przemysł stoczn. (budowa i remont statków rzecznych), chem., drzewny, spoż., dziewiarski; port rzeczny; inst. projektowania systemów melioracyjnych; muzeum.
Historia. Jeden z najstarszych grodów Rusi Kijowskiej, wzmiankowany 1097; należał do księstwa turowsko-pińskiego; na przeł. XII i XIII w. stol. samodzielnego księstwa; 1320 włączony do Wielkiego Księstwa Litew.; prawa miejskie w końcu XVI w.; od końca XV w. jedna z ważniejszych gmin żydowskich na Litwie; od końca XVIII w. znane centrum chasydyzmu (w pobliskim Karlinie osiedlił się cadyk Aron syn Jakuba z Karlina); od 1793 w zaborze ros.; 1920–39 w Polsce (1921 zniszczony przez pożar), port rzecznej floty pińskiej pol. Marynarki Wojennej; silny ośr. ruchu syjonistycznego (1939 — 20,2 tys. Żydów — ok. 70%); IX 1939–41 pod okupacją sowiecką (deportacje mieszkańców w głąb ZSRR), 1941–44 pod okupacją niem., siedziba komisariatu i dużego garnizonu wojsk. i policyjnego; na pocz. VII 1941 Niemcy zamordowali ok. 11 tys. Żydów; 1942 getto; rejon działalności partyzanckiej, m.in. Pińskiej Brygady Partyzanckiej (w jej składzie oddziały pol. i sowieckie); 18 I 1943 grupa żołnierzy AK pod dow. J. Piwnika („Ponury”) uwolniła z miejscowego więzienia m.in. 3 cichociemnych i kilkunastu partyzantów; 1945–91 w Białorus. SRR. Po wojnie skupisko Polaków.
Zabytki. Kościoły: Franciszkanów (1396, 1712–30, od 1925 katedra); Jezuitów (ok. poł. XVII w., XVIII w., przez pewien czas Bazylianów, 1955 zburzony) i kolegium (XVII–XVIII w.), księży Bartoszków (XVIII w.); pałac zw. Mur (koniec XVIII w.).
zgłoś uwagę
Przeglądaj encyklopedię
Przeglądaj tabele i zestawienia
Przeglądaj ilustracje i multimedia