Piattoli Scipione

Piattoli Scipione, ur. 10 XI 1749, Florencja, zm. 12 IV 1809, Altenburg,

florentyńczyk, polityk, pedagog; ekspijar; współtwórca Konstytucji 3 maja 1791.

1772–82 profesor uniwersytetu w Modenie; 1782 przybył do Polski i jako nauczyciel domowy, współpracownik Komisji Edukacji Nar. i wolnomularz wyrobił sobie silną pozycję w sferach pol. magnaterii (Potoccy, Lubomirscy, Czartoryscy); 1785–89 przebywał poza Polską, nawiązał liczne kontakty międzynar.; powróciwszy do Polski, w służbie Stanisława Augusta, odegrał wybitną rolę jako pośrednik między królem a I. Potockim w pracach nad przygotowaniem Konstytucji 3 maja; czynny za kulisami sejmu, jeden z gł. organizatorów i czł. Zgromadzenia Przyjaciół Konstytucji Rządowej; projektował też i podejmował poufne misje dyplomatyczne; 1792–94 towarzyszył pol. emigrantom w Saksonii, czynny w przygotowaniach powstania; za tę działalność internowany 1794–1800 w Austrii, po zwolnieniu związany z dworem księżnej kurlandzkiej Teresy Tyszkiewiczowej; 1804–06 bliski współpracownik swego dawnego ucznia, A.J. Czartoryskiego — wówczas min. spraw zagr. Rosji; 1807 wycofał się z życia polit. i osiadł z dworem kurlandzkim w Niemczech. Wszechstronny erudyta, autor wielu projektów i memoriałów, powiernik i inspirator sekretnych poczynań, jest prototypem l’abbé Morio z powieści L.N. Tołstoja Wojna i pokój.