Piastowie
 
Encyklopedia PWN
Piastowie,
polska dynastia książęca i królewska.
Nazwę nadała jej historiografia śląska XVII i XVIII w., upowszechnił A. Naruszewicz; Kronika Galla Anonima podaje imiona 5 pierwszych Piastów: Chościszko, Piast, Siemowit, Leszek (Lestko) i Siemomysł; pierwszy, lepiej znany przedstawiciel Piastów — Mieszko I, książę polski (zm. 992), jego potomkowie zasiadali kolejno na tronie polskim; od śmierci Bolesława III Krzywoustego (1138) datuje się podział dynastii na kilka linii książąt dzielnicowych; od Władysława II wywodzi się linia śląska (wygasła 1675 na Jerzym Wilhelmie, księciu legnicko-brzeskim), od Mieszka III Starego — wielkopolska (wygasła 1296 na Przemyśle II), od Kazimierza II Sprawiedliwego — małopolska (wygasła 1279 na Bolesławie V Wstydliwym), mazowiecka (wygasła 1526 na Januszu III) oraz kujawska (wygasła 1388 na Władysławie Białym). W zjednoczonym królestwie tron objęła linia książąt kujawskich — Władysław I Łokietek, po nim Kazimierz III Wielki, ostatni z Piastów na tronie polskim; w drodze dziedziczenia przez kobiety (siostrę Kazimierza III Wielkiego, Elżbietę) i układów międzydynastycznych tron polski przeszedł (1370) w ręce Andegawenów; Piastowie śląscy, w XIV w. związani z Królestwem Czeskim, uznali się jego lennikami. Terminu ziemie piastowskie używa się często jako synonimu historycznych ziem polskich łącznie ze Śląskiem i Pomorzem; podobną genezę ma pojęcie piastowskiej idei państwa, pojmowanej jako przeciwstawienie idei jagiellońskiej, włączającej ziemie wschodnie.
zgłoś uwagę
Ilustracje
Bolesław I Chrobry, koronacja, drzeworyt z Kroniki polskiej... M. Bielskiego, 1597 fot. Archiwum Ilustracji WN PWN SA © Wydawnictwo Naukowe PWN
Kazimierz III Wielki fot. Archiwum Ilustracji WN PWN SA © Wydawnictwo Naukowe PWN
Matejko Jan, Zabicie Leszka Białego w Gąsawie, 1880 — Gdańsk, Muzeum Narodowe fot. T. Żółtowska-Huszcza/Archiwum Ilustracji WN PWN SA © Wydawnictwo Naukowe PWN
Płyta nagrobna, ostatnich książąt mazowieckich, ok. 1530, katedra Św. Jana Chrzciciela, Warszawa.fot. S. Kuruliszwili/Archiwum Ilustracji WN PWN SA © Wydawnictwo Naukowe PWN
Władysław I Łokietek fot. S. Markowski/Archiwum Ilustracji WN PWN SA © Wydawnictwo Naukowe PWN
Przeglądaj encyklopedię
Przeglądaj tabele i zestawienia
Przeglądaj ilustracje i multimedia