peronizm

peronizm,

populistyczny ruch społeczno-polityczny w Argentynie, zapoczątkowany w połowie lat 40. XX w. przez J.D. Peróna i jego charyzmatyczną żonę Evitę.

Stanowił sojusz różnych sił społecznych: dużej części robotników skupionych w nowych związkach zawodowych i Powszechnej Konfederacji Pracy (CGT), zdominowanej przez zwolenników Peróna, wielu grup klas średnich, licznych oficerów wojska i policji. Oparty na idei justycjalizmu (sprawiedliwości społecznej) i nacjonalizmu oraz dążeniu do „wielkiej Argentyny” przez zajęcie „trzeciej pozycji” między kapitalizmem i komunizmem; w polityce gospodarczej program ekspansji sektora państwowego, zwłaszcza w przemyśle, którego rozwój popierał, oraz silnego interwencjonizmu państwa i ograniczenia roli kapitału zagranicznego; w polityce społecznej — paternalizm dla zapewnienia „pokoju klasowego” i symbioza państwa z korporacyjnymi związkami zawodowymi; w polityce zagranicznej — dążenie do utrzymania niezależnej postawy Argentyny wobec USA. Po dojściu Peróna do władzy 1946 peronizm stanowił społeczną i ideową podstawę jego rządów; 1947 została zorganizowana Partia Peronowska (Partido Peronista); po obaleniu Peróna 1955 zakaz jej działalności; 1958 peroniści utworzyli Partię Sprawiedliwości (Partido Justicialista) — program „peronizmu bez Peróna”. W następnych latach rozbicie ruchu — powstawały partie neoperonowskie, 1957 nastąpił rozłam w ruchu związkowym i wyodrębniło się radykalne ugrupowanie „62”; reprezentująca główny nurt peronizmu Partia Sprawiedliwości, przekształciła się w centroprawicowe, liberalne stronnictwo popierające reformy rynkowe i prywatyzację.