Pangea
 
Encyklopedia PWN
Pangea
[gr.],
geol. dawny kontynent, w którego skład wchodziły wszystkie współczesne bloki kontynentalne, powstały pod koniec paleozoiku wskutek zderzenia się ze sobą Gondwany, Euroameryki oraz kontynentów syberyjskiego i kazachskiego.
Rozciągała się między biegunami północnym i południowym, stąd duże zróżnicowanie klimatyczne na jej obszarze; dzieliła się na część północną, zwaną Laurazją obejmującą dzisiejsze kontynenty półkuli północnej, i część południową — Gondwanę, w której skład wchodziły współczesne kontynenty półkuli południowej i półwysep Dekan; między nimi był położony zwężający się klinowato ku zachodowi ocean Tetydy, będący odgałęzieniem oceanu Panthalassa, otaczającego ze wszystkich stron Pangeę. Podczas gdy na obszarze dzisiejszej Ameryki Północnej, Europy i Azji panował klimat gorący i wilgotny sprzyjający sedymentacji roślinnej w karbonie (z nagromadzonych szczątków roślinnych powstały później pokłady węgla), a w permie klimat gorący i suchy sprzyjający powstawaniu soli, na półkuli południowej nastąpiło wielkie zlodowacenie kontynentalne. W jurze, w wyniku procesów ryftogenezy (ryft), rozpoczął się rozpad Pangei, poszczególne jej fragmenty zaczęły się od siebie oddalać, a między nimi powstawały oceany. Świadectwem tych procesów są wielkie pokrywy skał wulkanicznych — trapy, zajmujące ogromne obszary na Dekanie (ok. 500 km2) i we wschodniej Afryce. Ostateczny rozpad Pangei nastąpił w kredzie.
zgłoś uwagę
Przeglądaj encyklopedię
Przeglądaj tabele i zestawienia
Przeglądaj ilustracje i multimedia