Oszmiana, Aszmiany, Ašmiany, ros. Oszmiany, Ošmjany,
m. na Białorusi, w obwodzie grodzieńskim, w pobliżu granicy z Litwą.
Oszmiana
Encyklopedia PWN
— 17,1 tys. mieszk. (2019). Jedna z najstarszych osad litew.; 1505 osadzono tu zakon franciszkanów; w XV w. obok Starej O., powstała nowa O., która w 1. poł. XVI w. otrzymała prawa miejskie; siedziba powiatu, miejsce sądów ziemskich i grodzkich oraz sejmików; 1667 sprowadzono dominikanów (klasztor skasowany 1850); od 1795 w zaborze ros.; 1831 miejsce bitwy pol. oddziału powstańczego z wojskami ros., zakończonej klęską Polaków i spaleniem miasta oraz rzezią ludności; w okresie międzywojennym w granicach Polski; IX 1939–41 pod okupacją sowiecką (więzienie NKWD, w którym zginęło wielu Polaków); 1941–44 pod okupacją niem.; rejon działalności partyzantki AK; 1945–91 w Białorus. SRR. Przemysł spoż. (m.in. drożdżowy); węzeł drogowy; muzeum; kościół parafialny (1900, odzyskał funkcje sakralne 1990); cerkiew (poł. XIX w.); synagoga (XIX w.); kościół Franciszkanów (XVIII w., nie zachowany).
