Osmanowie,
dyn. turecka rządząca 1291–1922 państwem zw. imperium osmańskim; założycielem dynastii był Osman I.
Osmanowie
Encyklopedia PWN
Osmanowie wywodzą się z tur. plemienia Kaj, które przybyło do Anatolii z Azji Środkowej, prawdopodobnie wraz z Seldżukami pod naporem hord mong.; władcy osmańscy do 1394 nosili tytuł beja, później sułtana [od arabskiego sultan ‘władza’, ‘władca’]. Władza Osmanów początkowo obejmowała coraz większe obszary Azji Mniejszej; stopniowo — w wyniku zwycięskich walk z Bizantyńczykami i różnymi, słabymi dynastiami świata arabskiego — opanowali: południowo-wschodnią Europę, Syrię, Mezopotamię, Płw. Arabski i Maghreb; 1453 zdobyli Konstantynopol, kładąc ostatecznie kres istnieniu cesarstwa bizant.; w Europie Osmanowie prowadzili wojny z wieloma krajami, w tym z Polską. Polityczny i kult. „złoty wiek” dynastii i państwa Osmanów przypadł na czasy Sulejmana Wspaniałego, ur.1520, zm. 1566. Jednocześnie okres ten zapoczątkował proces powolnego rozpadu państwa; o upadku imperium zadecydowała bitwa pod Wiedniem (1683) — po tej klęsce Osmanowie już się nie podźwignęli, a w kolejnych wiekach pogarszał się polit., kult. i gosp. rozkład kraju. Procesowi temu nie zapobiegły rozpaczliwe próby reform w XIX w. — dynastia upadła w wyniku I wojny światowej. Ostatnim władcą osmańskim był Mehmed VI, zm. 1922; jego następca, Abdülmecid II do 1924 sprawował tylko funkcję kalifa.
