Orenburg, Orienbụrg, 1938–57 Czkałow,
m. w Rosji, na Przeduralu, nad rz. Ural w pobliżu ujścia Samary;
Orenburg
Encyklopedia PWN
Założony 1735 na miejscu obecnego Orska jako ros. warownia na pograniczu ze stepami baszkirskimi i kirgiskimi; po przeniesieniu 1742 na obecne miejsce gł. twierdza na orenburskiej linii granicznej (zlikwidowanej 1862) oraz miejsce handlu z Kirgizami i Azją Środkową (m.in. z Bucharą i Chiwą); od 1744 stol. guberni; 1748–1868 siedziba dowództwa i zarządu Orenburskiego Wojska Kozackiego — 1773–74 zajęta przez powstańców J. Pugaczowa; od pocz. XIX w. miejsce zesłań polit. (m.in. powstańców pol. z 1831); 1917–19 punkt oparcia A. Dutowa, jednego z białogwardyjskich atamanów kozackich; 1920–25 stol. Kirg. ASRR w Kazas. SRR; od 1926 w Ros. FSRR; od 1934 stol. obwodu, rejon łagrów. Przemysł maszyn., chem., spoż., włók., skórz.-obuwniczy, materiałów budowlanych; węzeł kol. i port lotn.; 4 szkoły wyższe; muzea; pozostałości twierdzy (1. poł. XVIII w.). W pobliżu O. początek Orenburskiego Rurociągu Gazowego.
