Nowy Meksyk, New Mexico 
,
stan w południowo-zachodniej części USA, przy granicy z Meksykiem;
,
Nowy Meksyk
Encyklopedia PWN
pow. 314,9 tys. km2; 2,0 mln mieszk. (2009), w tym 41% pochodzenia meksyk., a język hiszp. jest, oprócz ang., w powszechnym użyciu; ok. 9% ludności stanowią Indianie; stol. Santa Fe, gł. m. Albuquerque. Powierzchnia wyżynno-górzysta; w części środkowej liczne pasma należące do systemu G. Skalistych (Wheeler, 4011 m, w pasmie Sangre de Cristo), na wschodzie Wielkie Równiny; klimat podzwrotnikowy suchy; średnia temp. w styczniu od –1°C na północy (na wys. ok. 1100 m) do 7°C na południu, w lipcu odpowiednio od 24°C do 28°C; roczna suma opadów 200–400 mm; gł. rz. Rio Grande z Pecos; we wschodniej i środkowej części stanu suche prerie, na południu i północnym zachodzie półpustynie i pustynie; w górach rzadkie lasy sosnowe i jodłowo-świerkowe. Podstawę gospodarki stanowi rolnictwo i górnictwo; hodowla bydła i owiec; na terenach sztucznie nawadnianych uprawa bawełny, pszenicy, kukurydzy, sorgo, warzyw; wydobycie rud uranu, miedzi, molibdenu, ołowiu i cynku, soli potasowych, ropy naftowej i gazu ziemnego; przemysł drzewny, spoż., elektroniczny, precyzyjny, maszyn., elektrotechniczny, chem.; w Los Alamos ośr. badań jądr. Dobrze rozwinięta sieć dróg samochodowych; transkontynent. linia kol.; turystyka, m.in. zabytki kultury Indian, słynne jaskinie Carlsbad w Parku Nar. Carlsbad Caverns.
Historia. Od ok. 1540 na obszar obecnego stanu docierali Hiszpanie, od końca XVI w. zasiedlali go; do 1821 wchodził w skład hiszp. wicekrólestwa Nowej Hiszpanii, następnie Meksyku; po wojnie meksyk. 1846–48 włączony do USA; od 1850 odrębne terytorium N.M. (początkowo obejmowało także obecną Arizonę i część Kolorado), 1853 powiększone w wyniku tzw. zakupu Gadsdena, 1912 przyjęte do Unii jako stan; od czasu II wojny światowej rejon badań atomowych (1942 zał. ośr. w Los Alamos) i prób nuklearnych (pierwszy próbny wybuch 1945).
