Noworosyjsk, Noworossịjsk,
m. w Rosji, w Kraju Krasnodarskim, nad Zat. Cemesską (M. Czarne), od północnego wschodu otoczony G. Markockimi (odgałęzienie Wielkiego Kaukazu, wysokość do 700 m).
Noworosyjsk
Encyklopedia PWN
— 275 tys. mieszk. (2019). Warownia ros. na wybrzeżu M. Czarnego zbud. 1838, podczas podboju Kaukazu (na miejscu zburzonej 1812 tur. twierdzy Sudżak Kale); od 1848 port i baza Floty Czarnomor.; zniszczony w czasie wojny krymskiej (1853–55); od 1866 stol. okręgu, a 1896–1920 guberni czarnomor.; rozwijał się gospodarczo, dzięki eksploatacji glinki ceramicznej; XII 1905–I 1906 ośr. rewolucyjnej Rep. Noworosyjskiej; 1918–20 ośr. białej armii i miejsce ewakuacji wojsk A. Denikina na Krym; częściowo zajęty przez Niemców odgrywał ważną rolę 1941–42 i 1943 podczas walk sowiecko-niem. na Małej Ziemi (Myschako).Wielki ośr. przemysłu cementowego, ponadto przemysł metal., maszyn., drzewny, środków transportu (remont taboru kol., statków), spoż. (rybny); planetarium; muzeum.
