neutron

neutron

[łac.],

elektrycznie obojętna cząstka z grupy barionów, składnik jąder atomowych (obok protonów);

n. ma masę 939,56533 ± 0,00004 MeV/c², spin ℏ/2 (gdzie ℏ = h/2π, h — stała Plancka), liczbę barionową B = 1, dziwność S = 0, powab C = 0 (kwantowe liczby); parzystość n. przyjmuje się równą +1. N. i proton tworzą dublet izospinowy (izospin); swobodny n. jest cząstką nietrwałą i ulega rozpadowi na proton (p), elektron (e^–) i antyneutrino elektronowe (ῡ_e): n → pe^–ῡ_e; średni czas życia τ_n = 886,7 ± 1,9 s. Antycząstka n. — antyneutron różni się od niego znakiem momentu magnet., powstaje w wyniku zderzeń cząstek o dostatecznie dużych energiach lub w wyniku rozpadu innych ciężkich antybarionów. Zgodnie z kwarkowym modelem hadronów wśród 3 kwarków walencyjnych n. jest jeden kwark „górny” (u) o ładunku ²/₃ i 2 kwarki „dolne” (d) o ładunkach −¹/₃. N. używa się jako pocisków wywołujących reakcje jądr. — są elektrycznie obojętne, mogą więc stosunkowo łatwo przenikać do jądra atomowego, gdyż nie istnieje dla nich, w przeciwieństwie np. do cząstek α, kulombowska bariera odpychania elektrostatycznego; n. o małej energii kinet. mogą zatem łatwo wywoływać reakcje jądr., dlatego są wykorzystywane w badaniach jąder atomowych i sił jądr., a także w badaniach struktury ciał stałych i cieczy; odgrywają również podstawową rolę w produkcji nuklidów promieniotwórczych. N. został odkryty 1932 przez J. Chadwicka, antyneutron — 1956 przez B. Corka, G.R. Lambertsona, O. Piccioniego i W.A. Wenzela.