neolit preceramiczny,
archeol. początkowy okres rozwoju neolitu;
neolit preceramiczny
Encyklopedia PWN
gospodarka wytwórcza: uprawa roślin zbożowych, hodowla; osiadły tryb życia w ufortyfikowanych niekiedy kamiennymi konstrukcjami osadach (Jerycho), często rozleglych (osada Abu Hurajra o powierzchni 12 ha) i długo funkcjonujących (Tel Magzalia, 15 warstw osadniczych); w okresie tym nie opanowano technologii utrwalania naczyń glinianych poprzez ich wypał, czyli produkcji ceramiki; używano pojemników kamiennych, glinianych suszonych na słońcu, a z suszonych w ten sposób cegieł (oprócz kamieni) budowano domy; specyficzny system wierzeniowy (kamienna i gliniana plastyka antropo- i zoomorficzna — Dżarmo, rytualnie przechowywane, kunsztownie preparowane czaszki ludzkie — Jerycho, tzw. świątynie śmierci — Çayönü); model gospodarki, charakterystyczny dla Bliskiego Wschodu oraz zachodniej Anatolii, przeniknął także do Europy, tworząc podstawy dla klasycznego neolitu ceramicznego na Cyprze (osada Chirokitia) i w Grecji (osada Arghisa Maghula); nie wystąpił w głębi kontynentu europejskiego; okres jego trwania jest różnie datowany na poszczególnych obszarach; generalnie przyjmuje się ok. 8300 (Jerycho)–ok. 6500 p.n.e. (Hacılar), gdzieniegdzie trwał współcześnie z początkami neolitu ceramicznego.
