Nansen Fridtjöf

fot. Archiwum Ilustracji WN PWN SA © Wydawnictwo Naukowe PWN

Nansen Fridtjöf , ur. 10 X 1861, majątek Store-Fröen k. Oslo, zm. 13 V 1930, Lysaker,

norweski badacz polarny, oceanograf i przyrodnik, jeden z najwybitniejszych badaczy Arktyki.

Od 1897 profesor uniwersytetu w Christianii (ob. Oslo); od 1898 czł. honorowy Petersburskiej Akad. Nauk; 1902 założył centralne laboratorium oceanograf. w Christianii; współorganizator i czł. Międzynar. Rady Badań Morza w Kopenhadze; od 1920 pierwszy Wysoki Komisarz Ligi Narodów do Spraw Uchodźców. Podróże polarne rozpoczął od przebycia 1888 (z Norwegiem O. Sverdrupem) Grenlandii w poprzek; wielkie znaczenie w dziejach odkryć polarnych miała podróż N. na zbud. wg jego wskazówek statku Fram, którym zamierzał dotrzeć do bieguna północnego; 1893 Fram wmarzł w lody na północ od W. Nowosyberyjskich i dryfował następnie na północny zachód; po stwierdzeniu, że statek nie dryfuje w kierunku bieguna, N. wyruszył 1895 z Norwegiem F.H. Johansonem saniami na północ; po osiągnięciu 86°04′N podróżnicy zawrócili na Ziemię Franciszka Józefa, skąd dotarli 1896 do północnej Norwegii i dokąd przypłynął Fram dowodzony przez Sverdrupa; wyprawa dostarczyła bardzo cennych informacji z dziedziny oceanografii (ustalono skład i pochodzenie wód O. Arktycznego, odkryto wpływ ruchu wirowego Ziemi na dryf lodów), meteorologii i biologii; wyprawę na Framie opisał N. w książce Wśród nocy i lodów (1897, wyd. pol. 1898); 1913 N. odbył podróż przez M. Barentsa, M. Karskie, następnie w górę Jeniseju w głąb Syberii i na Daleki Wschód. Po I wojnie świat. poświęcił się pracy społ., kierował m.in. akcją pomocy dla głodującej ludności Powołża. Wydał m.in. Podróż do Bieguna Północnego (1896, wyd. pol. 1898), Eskimowie, ich kraj, życie i obyczaje (1891, wyd. pol. 1907); 1922 otrzymał Pokojową Nagrodę Nobla.