Nadrenia-Palatynat
 
Encyklopedia PWN
Nadrenia-Palatynat, Rheinland-Pfalz Wymowa,
kraj związkowy w zachodniej części Niemiec;
graniczy z Francją, Luksemburgiem i Belgią; powierzchnia 19,8 tys. km2, 4,1 mln mieszk. (2018); stol. Moguncja. Kraj przeważnie górzysty, większą część powierzchni zajmują Reńskie G. Łupkowe: na północy góry Eifel ze śladami działalności wulk. (jeziora kraterowe) i Westerwald, w części środkowej Hunsrück (Erbeskopf, 816 m), na wschodzie fragment gór Taunus; w południowej części kraju pogórze Pfälzer Bergland, ograniczone od wschodu górami Haardt; na południowym wschodzie Niz. Górnoreńska; klimat umiarkowany ciepły, w części północnej pod wpływem mor. mas powietrza; średnia temp. w styczniu 1–2°C, w lipcu 18–19°C, w górach chłodniej; średnia roczna suma opadów 600–800 mm, na zachodnich stokach gór do 1200 mm; kraj przecinają głęboko wcięte rzeki, tworzące przełomy, największy przełom Renu przez Reńskie G. Łupkowe; gł. dopływy Renu: Mozela, Nahe, Lahn; lasy (gł. sosnowo-bukowe) zajmują ok. 40% powierzchni. Średnia gęstość zaludnienia ok. 200 osób na km2 (niższa od średniej w Niemczech); największe m.: Moguncja, Ludwigshafen, Koblencja, Kaiserslautern, Trewir. Głównymi działami gospodarki są przemysł i turystyka; eksploatacja skał budowlany; liczne elektrownie wodne na Mozeli; rozwinięty przemysł chem. (Ludwigshafen — zakłady BASF), środków transportu (Moguncja, Kaiserslautern), maszyn. (Kaiserslautern), elektroniczny i precyzyjny (Moguncja), metalurg. (Neuwied), obuwniczy (Pirmasens), materiałów budowlanych (Reńskie G. Łupkowe), szklarski, spożywczy. Grunty orne zajmują ok. 27% pow., łąki i pastwiska ponad 13%; przeważają małe i średnie gospodarstwa rolne; uprawa jęczmienia, pszenicy, warzyw, drzew owocowych; gł. region winiarski Niemiec; winnice zajmują ponad 4% pow. kraju, występują gł. na nasłonecznionych zboczach dolin Renu, Mozeli oraz gór Haardt; hodowla trzody chlewnej i bydła; eksploatacja lasów. Sieć kol. i drogowa dobrze rozwinięta; najważniejszą oś komunik. stanowi dolina Renu — największa droga wodna Europy Zachodniej; gł. węzły komunik.: Koblencja, Moguncja, Ludwigshafen; największy port śródlądowy — Ludwigshafen. Atrakcyjny region turyst. z przełomową doliną Renu, licznymi zamkami, zabytkowymi miastami (Moguncja, Trewir, Wormacja, Koblencja); poza tym źródła miner., liczne uzdrowiska (m.in. Bad Kreuznach) i ośr. wypoczynkowe.
zgłoś uwagę
Przeglądaj encyklopedię
Przeglądaj tabele i zestawienia
Przeglądaj ilustracje i multimedia