muzułmańskie prawo
 
Encyklopedia PWN
muzułmańskie prawo, szari’at, šarī‘a,
zbiór zasad i przepisów obowiązujących każdego muzułmanina;
wg muzułm. teologów i prawników szari’at [‘słuszna ścieżka’] jest dziełem Boga, zostało objawione prorokom islamu (za których uważają proroków bibl. — począwszy od Adama, Abrahama i in., do Mahometa) i w związku z tym stanowi część wiary muzułm. obowiązującej wszystkich członków gminy (ummy); w islamie nie ma rozdziału między prawem o charakterze świeckim a zasadami religii, czyli między prawem a teologią. Przepisy prawa dzieli się na 2 gł. kategorie: ibadat — dotyczące spraw wiary, czyli stosunków między Bogiem a człowiekiem oraz mu’amalat — dotyczące stosunków międzyludzkich. Podstawowym kryterium oceny postępowania człowieka w prawie muzułm. jest podział uczynków na dozwolone (halal) i zakazane (haram). Na podstawie ogólnych zasad objawionych arab. nauka prawa, zw. fikh (co odpowiada eur. pojęciu jurysprudencji), oprac. szczegółowe zasady prawne, wykorzystując podstawowe źródła islamu: Koransunnę (tradycję) proroka Mahometa, a w szyizmie również tradycje imamów. Ważnym źródłem przepisów prawnych są metody stosowane przez prawników, przede wszystkim powszechna zgoda uczonych muzułm. na daną zasadę (idżma) oraz analogia (kijas); za źródło prawa uznawano także osobistą opinię uczonego zw. raj. Odrębne systemy prawne zostały oprac. przez podstawowe szkoły prawa muzułm. (mazhab): sunnickie (malikici, hanafici, szafi’ici, hanbalici) oraz jedną szyicką (zw. dżafarycką); różnice między nimi są niewielkie, dotyczą w zasadzie szczegółów, co wynika z odmiennych tradycji, sposobów interpretacji źródeł prawa i metodologii badań prawnych. Przepisy prawne szkół są zawarte w bogatej literaturze prawniczej, obejmującej zarówno ogólne zasady tworzenia prawa i jego funkcjonowania, jak i konkretne przepisy związane m.in. z rytuałami rel. i życiem codziennym. W XIX w. w wielu państwach muzułm. oprócz szari’atu wprowadzono prawo oparte na wzorach eur., współcześnie, wraz z powrotem do tradycji islamu, przywraca się gł. rolę szari’atowi.
zgłoś uwagę
Przeglądaj encyklopedię
Przeglądaj tabele i zestawienia
Przeglądaj ilustracje i multimedia