Mińsk
 
Encyklopedia PWN
Mińsk, Minsk,
stolica Białorusi, na Wysoczyźnie Mińskiej, nad Świsłoczą (dopływ Berezyny); miasto wydzielone i obwodowe.
— 2,0 mln mieszk. (2019); wzrost liczby mieszk.: 510 tys. — 1959, 907 tys. — 1970, 1,3 mln — 1980; pow. 190 km2; największy ośr. przem. i kult.-nauk. kraju; rozwinięty przemysł środków transportu (samochody ciężarowe, ciągniki, motocykle, rowery), maszyn. (silniki dieslowskie) i metal. (obrabiarki, lodówki), elektrotechniczny i elektroniczny (radioodbiorniki, telewizory), precyzyjny; ponadto przemysł lekki (włók., odzieżowy), spoż., chem. (farm.), poligraficzny; zakłady porcelany stołowej; centrum targowo-wystawiennicze (targi wielobranżowe); ważny węzeł kol. i drogowy; metro (od 1984); międzynar. port lotn.; gazociąg z Daszawy (Ukraina); 14 szkół wyższych, w tym uniw. (zał. 1921); Białorus. Akad. Nauk, akad. nauk. roln.; muzea.
Historia. Starożytny gród Krywiczan, wzmiankowany 1067; w X–XII w. przedmiot sporów książąt ruskich; od pocz. XII w. ośr. księstwa mińskiego, od 1326 zależny od Litwy; 1499 prawa miejskie; od XV w. znaczący ośr. handl.-rzemieślniczy, w XVI w. również kult. (m.in. drukarnia), stol. województwa; od XVI w. liczne skupisko Żydów; od 1793 w zaborze ros. (do 1918 stol. guberni); stol. diecezji katol. 1798–1869, 1917–21 i od 1991; 1812 zniszczony przez Francuzów; w 2. poł. XIX w. rozwój przemysłu spoż. i lekkiego, rozbudowa węzła kol.; 1898 miejsce I Zjazdu SDPRR; 1905 strajk powszechny; od I 1919 stol. Białorus. SRR (VIII 1919–VII 1920 pod administracją pol.); podczas terroru stalinowskiego w latach 30. rejon masowych straceń (Kuropaty); 1941–44 pod okupacją niem., VII 1941–X 1943 getto (kilka tys. osób, wszyscy zamordowani na miejscu), zniszczony w ok. 80%, odbudowany.
Zabytki. Kościoły: Bernardynów (XVII–XVIII w.), Bernardynek (XVII–XVIII w.), Jezuitów (XVII–XVIII w., obecnie katedra rzymskokatol.) — obiekty gruntownie przebudowane po 1945; pozostałe kościoły z XVII–XVIII w. (Dominikanów, Franciszkanów i Benedyktynek) nie zachowane; kościół Św. Rocha na Złotej Górce (XIX w.), tzw. Czerwony Kościół (pocz. XX w.); cerkiew Petropawłowska (pocz. XVII w.), liczne cerkwie (XIX w.); pałac Wańkowiczów (XIX w.); teatr miejski (XIX w.), hale targowe (koniec XIX w.).
zgłoś uwagę
Ilustracje
Mińsk, aleja F. Skaryny (Białoruś) fot. A. Rolak/Archiwum Ilustracji WN PWN SA © Wydawnictwo Naukowe PWN
Przeglądaj encyklopedię
Przeglądaj tabele i zestawienia
Przeglądaj ilustracje i multimedia