Mengzi
 
Encyklopedia PWN
Mengzi, Meng-cy, Mencjusz, właśc. Meng Ke, urodził się 371 w Zou (obecnie prow. Shandong), zm. 289 p.n.e., tamże,
filozof chiński, najwybitniejszy kontynuator dzieła Konfucjusza.
Kalendarium
Urodził się 371 p.n.e. w Zou (obecnie prowincja Shandong). Często porównuje się jego postawę wobec myśli Konfucjusza do postawy Platona wobec myśli Sokratesa; podobnie jak Platon, nadał formę pisaną nauce swojego mistrza.
Życie Mengzi
Był uczniem wnuka i ucznia Konfucjusza Zi Si. Jego życiorys jest podobny do kolei życia mistrza. Sam zresztą deklarował, że chce być drugim Konfucjuszem. Urodził się niedaleko miejsca narodzin mistrza. Podobnie jak Konfucjusza, wychowywała go samotna matka. Trzykrotnie zmieniała miejsce pobytu, aby zapewnić synowi odpowiednie warunki do nauki i wychowania. Mengzi od najwcześniejszych lat pragnął uczyć się i zarazem nauczać innych. Podobnie jak Konfucjusz, większość życia spędził podróżując od jednego dworu książęcego do drugiego, poszukując władcy, który zainteresowałby się jego naukami, dotyczącymi zwłaszcza rządzenia państwem. Miał jednak opinię człowieka nierealistycznego i pedantycznego, co utrudniało znalezienie posłuchu na książęcych dworach. Po wielu nieudanych próbach wycofał się z życia czynnego i poświęcił nauczaniu. Wtedy też spisał swoje poglądy. Mengzi jest autorem (wspólnie z uczniami) traktatu Mengzi [‘mistrz Meng’]. Zawiera ono, podobnie jak Dialogi konfucjańskie, dialogi, dyskusje, rozmowy toczone między Mengzi a jego uczniami, przeciwnikami oraz władcami państw, w których gościł. Stanowi czwartą część konfucjańskiego Czteroksięgu. Mengzi zmarł 289 p.n.e. w Zou.
Doktryna Mengzi
W konfucjanizmie reprezentował nurt idealistyczny. Dokonał systematyzacji doktryny konfucjanizmu i przyczynił się do jej rozpowszechnienia. Nie kładł, w przeciwieństwie do Konfucjusza, dużego nacisku na wychowawczą rolę etykiety, podkreślając przede wszystkim znaczenie rozwoju indywidualnych cnót. Rozwinął konfucjańską tezę o przyrodzonej dobroci natury ludzkiej (xing). Każdy człowiek z natury jest skłonny do pomagania innym, ponieważ każdy posiada 4 dobre zarodki (siduan), które właściwie nadzorowane prowadzą do 4 podstawowych cnót świadczących o człowieczeństwie: współczucie (ceyin) jest zaczątkiem humanitarności (ren); wstyd z powodu złych uczynków (xiuwu) jest zaczątkiem prawości (yi); skromność i ustępliwość (cirang) — właściwego zachowania (li); poczucie słuszności i niesłuszności (shifei) — mądrości (zhi). Osoba, której zarodki zostały rozbudzone w znacznym stopniu, staje się mędrcem (sheng), który powinien zajmować się służbą państwową. Celem człowieka jest rozwinięcie tego, co w nim wielkie (dati) i podporządkowanie sobie, tego, co w nim małe (xiaoti). To, co małe pochodzi od zmysłów. Kieruje się ono energią życiową (qi). To, co wielkie wywodzi się z wewnętrznej, duchowej zasady (li), będącej odbiciem w człowieku ładu przyrody (dao) oraz woli niebios (tian-ming). Podporządkowanie energii zmysłowej zasadzie duchowej zbliża człowieka do życia zgodnego z naturą i wolą nieba. Skutkiem tego jest stan pełni i szczęścia (cheng).
Poglądy polityczne i społeczne
W porównaniu z Konfucjuszem, akcentującym przede wszystkim znaczenie indywidualnego rozwoju, Mengzi kładł większy nacisk na podejmowanie problemów społecznych i politycznych. W poglądach polit. akcentował obowiązki władcy wobec ludu; wyprowadzał je z konfucjańskich cnót humanitarności i sprawiedliwości, udoskonalonych dzięki wewnętrznej odwadze moralnej. Mengzi podejmował także wiele zagadnień praktycznych. Opracował np. system podziału ziemi i pracy na roli, który miał zapewnić równość i sprawiedliwość, zarówno w stosunkach między chłopami, jak i między władcami a chłopami. System ten zwany studnią polegał na podziale jakiegoś dużego kawałka ziemi na dziewięć części, uprawianych przez osiem rodzin. Każda rodzina pracowała na jednym mniejszym, własnym kawałku, który zaspakajał jej potrzeby oraz na dziewiątym, większym, z którego plon był przekazywany państwu.
zgłoś uwagę
Przeglądaj encyklopedię
Przeglądaj tabele i zestawienia
Przeglądaj ilustracje i multimedia