Łaba
 
Encyklopedia PWN
Łaba, czes. Labe Wymowa, niem. Elbe Wymowa,
rz. w Czechach i Niemczech;
Położenie w państwie: Czechy, Niemcy
Ujście: uchodzi do akwenu: Północne, Morze (Zatoka Helgolandzka)
Długość: 1 165 km (w Czechach 357 )
Powierzchnia dorzecza: 144 tys. km2
Przepływ średni: 790 m3/s
Główne rzeki zasilające: Wełtawa, Ohrza, Mulda, Soława, Izera, Hawela, Elstera, Czarna, Elde, Sude
Główne miejscowości: Hradec Králové, Pardubice, Kolín, Uście nad Łabą, Drezno, Miśnia, Riesa, Wittenberga, Magdeburg, Wittenberge, Hamburg
dł. 1165 km (z tego w Czechach 357 km), pow. dorzecza 144 tys. km2; źródła w Karkonoszach, na południowym stoku Łabskiego Szczytu, na wys. 1380 m. W górnym biegu typowo górska rzeka (duży spadek, wąska dolina); po opuszczeniu gór płynie szeroką doliną przez Kotlinę Czeską; tworzy przełomy przez Średniogórze Czeskie i G. Połabskie (Saska Szwajcaria); na Pogórzu Saskim, a następnie na Niz. Niemieckiej wykorzystuje odcinki plejstoceńskich pradolin; uchodzi do Zat. Helgolandzkiej (M. Północne) estuarium o dł. ponad 100 km i szer. do 15 km; gł. dopływy: Wełtawa, Ohrza, Mulda, Soława (l.), Izera, Czarna Elstera, Hawela, Elde (pr.). Najwyższe stany wody występują wiosną w związku z roztopami (w górnym biegu zaznaczają się również letnie wezbrania deszczowe), najniższe — w końcu lata i na początku jesieni; wahania stanów wody przed ujściem do morza dochodzą do 7,6 m; średni przepływ wynosi 790 m3/s, odpływ — 25 km3; pokrywa lodowa w górnym biegu utrzymuje się do 2–3 miesięcy, w środkowym i dolnym — często nie występuje. Duże znaczenie transportowe; żegl. od m. Kolín (940 km), do Hamburga dostępna dla statków mor. (głęb. toru wodnego 13,5 m); połączona z M. Bałtyckim (kanały: Kiloński i Ł.–Lubeka), Renem (Kanał Śródlądowy) i Odrą (kanały Ł.–Hawela, Odra–Hawela, Odra–Sprewa); gł. m. nad Ł.: Hradec Králové, Uście nad Ł., Drezno, Magdeburg, Hamburg; silnie zanieczyszczona w Czechach, zwłaszcza przez jej lewe dopływy Ohrzę i Bílinę; krajobraz kulturowy doliny Łaby został wpisany na Listę Świat. Dziedzictwa Kult. i Przyr. UNESCO.
zgłoś uwagę
Ilustracje
Łaba, widok z twierdzy Königstein w Saskiej Szwajcarii (Niemcy)fot. A. Czerny/Archiwum Ilustracji WN PWN SA © Wydawnictwo Naukowe PWN
Przeglądaj encyklopedię
Przeglądaj tabele i zestawienia
Przeglądaj ilustracje i multimedia