Kunlun
 
Encyklopedia PWN
Kunlun, Kunlun Shan,
system górski w Azji Środkowej, w zachodniej części Chin;
długość ok. 2500 km, szerokość od 150 km na zachodnie do 600 km na wschodzie; średnia wysokość szczytów ok. 6000 m; najwyższy szczyt Muztag (7723 m). Kunlun powstał w wyniku orogenezy hercyńskiej; rozdziela prekambryjskie masywy: tarymski na północy i tybetański na południu; jest zbudowany z paleozoicznych skał osadowych (piaskowce, wapienie) oraz granitów i skał metamorficznych (głównie gnejsy i łupki krystaliczne); w orogenezie alpejskiej w trzeciorzędzie uległ spękaniu i wypiętrzeniu. Obejmuje liczne równoległe pasma górskie, rozdzielone tektonicznymi kotlinami (największa Kotlina Cajdamska); na wschód od rzeki Czerczen-daria rozgałęzia się na 2 odnogi: Altun Shan i Qilian Shan (na północy) oraz właściwy Kunlun (na południu); właściwy Kunlun dzieli się na Kunlun Zachodni (do ok. 82°E) i Kunlun Wschodni; północne stoki Kunlunu Zachodniego strome, silnie pocięte dolinami rzek; w Kunlunie Wschodnim (główne pasma: Góry Przewalskiego, Burhan Budai Shan, Kokoszili, Bayan Har Shan) kopulaste szczyty i łagodne stoki pokryte rumowiskiem skalnym. Klimat górski na pograniczu strefy umiarkowanej i podzwrotnikowej, chłodny i suchy; roczna suma opadów poniżej 100 mm, na krańcach południowo-wschodnich do 500 mm. Kunlun stanowi główny dział wodny Azji Środkowej; źródła m.in. Huang He, Czerczen-darii; w środkowej części gór liczne niewielkie, bezodpływowe jeziora. W Kunlunie Zachodnim występują lasy iglaste, powyżej 3200–3700 m — górskie stepy i półpustynie; powyżej 4200 m wieczne śniegi i lodowce; w Kunlunie Wschodnim panuje wysokogórska chłodna pustynia. Kunlun jest trudno dostępny i słabo zbadany. Osiedla tylko w dolinach i kotlinach Kunlunu Zachodniego.
zgłoś uwagę
Przeglądaj encyklopedię
Przeglądaj tabele i zestawienia
Przeglądaj ilustracje i multimedia