książę
 
Encyklopedia PWN
książę,
średniow. tytuł feudalny, zwłaszcza niekoronowanych władców, a w epoce nowoż. i obecnie tytuł monarchów niektórych państw i członków rodziny panującego (k. krwi) oraz tytuł arystokratyczny, najwyższy w hierarchii.
Wyraz „książę” jest dawnym zdrobnieniem wyrazu ksiądz (władca); z biegiem czasu stał się tytułem możnowładcy, w szczególności nie koronowanego panującego; wyrazem książę tłumaczy się też 2 tytuły zachodnioeur.: średniow., łac. princeps (fr. prince, niem. Fürst) i średniow., łac. dux (fr. duc, niem. Herzog). Z upadkiem systemu lennego w krajach, gdzie — jak w Niemczech i Włoszech — władza centralna słabła, książęta typu dziedzicznych władców terytorialnych utrzymywali swe władztwa (do XIX–XX w.), podkreślając swoją suwerenność przez przybranie tytułu wielkiego księcia lub króla (Prusy, Bawaria); w innych krajach, gdzie — jak we Francji — rozwój państwa szedł w kierunku jego centralizacji i wykształcenia się absolutyzmu król., książę przekształcił się w tytuł arystokratyczny; jego nadawanie było przywilejem i źródłem dochodu cesarza, papieża i królów. W Polsce, gdzie szlachta sprzeciwiała się wyróżnieniom tego rodzaju, członków domów panujących nazywano królewiczami; jedynie w W. Księstwie Litew. rody wywodzące się od Ruryka lub Giedymina (m.in. Czartoryscy) zachowały słow. tytuł kniazia; od XVI w. niektóre rody magnackie otrzymywały od cesarzy tytuły książęce (uznane dopiero przez sejm za Stanisława Augusta Poniatowskiego); wszelkie tytuły arystokratyczne zniosła w Polsce konstytucja marcowa 1921.
zgłoś uwagę
Przeglądaj encyklopedię
Przeglądaj tabele i zestawienia
Przeglądaj ilustracje i multimedia