Krzemieniec

Krzemieniec, Kremeneć, Kremenets',

m. na Ukrainie, w obwodzie tarnopol., częściowo w dolinie Ikwy (dopływ Styru), u podnóża Góry Zamkowej.

— 21,3 tys. mieszk. (2008); gród w Księstwie Halicko-Wołyńskim, wzmiankowany 1226; w poł. XIV w. włączony do W. Księstwa Litew., 1569 do Korony; 1438 prawa miejskie; ośr. oświat. (1638 zał. pierwszą drukarnię i szkołę); 1648 miasto i zamek (zbud. w XIII w., rozbudowany w XVI w. przez królową Bonę) zdobyte i zburzone przez M. Krzywonosa; od XV w. duże skupisko Żydów, jedna z najważniejszych gmin na Wołyniu (udział w posiedzeniach żydowskiego Sejmu Czterech Ziem); od 1795 w zaborze ros.; 1805 założenie Liceum Krzemienieckiego; 1809 urodził się J. Słowacki; od 1919 w Polsce (1939 ok. 7 tys. Żydów — 40% mieszk.); IX 1939–41 pod okupacją sowiecką, deportacje ludności (gł. Polaków) w głąb ZSRR; 1941–44 pod okupacją niem., VI 1941 Niemcy zamordowali ok. 800 Żydów, 1942 getto (większość więźniów zginęła na miejscu, pozostali umieszczeni w obozie pracy przymusowej w Białokrynicy); 1945–91 w Ukr. SRR. Przemysł tytoniowy, olejarski, cukrowniczy, fabryka mebli. Muzeum z działem poświęconym J. Słowackiemu; ruiny zamku książęcego (XIII–XIV w.); kościół i kolegium pojezuickie (1731–43); kościół i klasztor Franciszkanów (XVII w., 1732 przebudowany na cerkiew); kościół i klasztor Trynitarzy (XVIII w.); kamienice i dworki (XVII–XIX w.).

Krzeszów, kościół Cystersów

Krzemieniec, kompleks budynków pojezuickich (Liceum Krzemienieckie) (Ukraina)

Krzemieniec, dom Słowackiego