kryzys zadłużeniowy w Ameryce Łacińskiej

kryzys zadłużeniowy w Ameryce Łacińskiej,

kryzys gosp. w latach 80. XX w. w Ameryce Łac., wynikający z nadmiernego zadłużenia zagranicznego jej krajów.

zapoczątkowany VIII 1982 w Meksyku, szybko objął pozostałe kraje latynoamer.; gł. źródła zadłużenia: model wzrostu gosp., przyjęty przez te kraje w poprzednich dziesięcioleciach, w którym nacisk położono na produkcję antyimportową, zaniedbując promocję eksportu, polityka stałego (przewartościowanego) kursu waluty, narastanie dysproporcji strukturalnych i przestrzennych w rozwoju, wzrost importochłonności produkcji, opóźnienie w rozwoju rolnictwa i, co za tym idzie, konieczność importowania żywności, szerokie korzystanie z kredytów zagr. w celu finansowania inwestycji, często mało efektywnych, dofinansowywania konsumpcji oraz pokrywania rosnącego deficytu budżetowego, powodowanego m.in. rozszerzaniem nieefektywnego sektora państw.; kredyty zostały zaciągnięte na rynku międzynar. na pocz. lat 70., gdy ze względu na szok naftowy były tanie i łatwo dostępne; z końcem dekady, po znacznym pogorszeniu warunków na rynku finansowym, coraz trudniej było zastąpić je nowymi, a spłacenie ich stało się niemożliwe, zwłaszcza że kraje będące importerami ropy naftowej, czyli wszystkie kraje regionu poza Meksykiem i Wenezuelą, poniosły znaczne straty w związku ze zmianami cen nośników energii; obsługę zadłużenia czasowo zawieszano; zadłużenie osiągnęło 333,5 mld dol., co stanowiło 40% zadłużenia wszystkich krajów rozwijających się; najbardziej zadłużone były: Brazylia (92,2 mld dol.), Meksyk (86,6 mld dol.), Argentyna (32,1 mld dol.), Wenezuela (32,1 mld dol.), Chile (17,3 mld dol.); ciężar obsługi zadłużenia zagr. 1982 w relacji do eksportu wynosił odpowiednio: 81%, 57%, 50%, 29% i 71% (średnio dla regionu 47%) i wymienione kraje nie mogły mu sprostać; po wybuchu kryzysu, ze względu na niemożność uzyskania nowych kredytów, kraje dłużnicze były zmuszone do uzyskiwania wysokiej nadwyżki w handlu zagr., co osiągano dzięki kolejnym dewaluacjom waluty; czynniki te powodowały nasilenie inflacji, recesję, obniżenie stopy życiowej ludności, a w konsekwencji wymusiły zmianę strategii i polityki gosp., polegającą na radykalnym ograniczaniu deficytu budżetowego, gł. przez eliminację inwestycji państw., znoszenie dotacji i subsydiów oraz dochody z prywatyzacji, liberalizację kontaktów gosp. z zagranicą, deregulację sektora wewn.; złagodzenie kryzysu zadłużeniowego stało się możliwe dopiero w końcu dekady, gdy wierzyciele zmienili stanowisko wobec dłużników, a swoje propozycje przedstawili 1985 w ramach tzw. planu Brady’ego i 1989 — planu Bakera; ze względu na straty poniesione w wyniku kryzysu lata 80. są nazywane w odniesieniu do Ameryki Łac. „straconą dekadą”.