kraking
 
Encyklopedia PWN
kraking
[ang.],
krakowanie,
proces technol. polegający na rozszczepianiu wielkich cząsteczek węglowodorów na cząsteczki zawierające mniej atomów węgla, zachodzący w wyniku rozrywania wiązań między atomami węgla;
w procesie krakowania przebiegają ponadto reakcje wtórne (np. polimeryzacja, kondensacja, cyklizacja, alkilowanie), którym ulegają produkty rozpadu; kraking zachodzi pod wpływem wysokiej temperatury, często pod zwiększonym ciśnieniem oraz w obecności katalizatorów; krakingowi poddaje się najczęściej frakcje ropy naftowej. W zależności od warunków prowadzenia procesu rozróżnia się kraking termiczny oraz katalityczny. Do krakingu termicznego zalicza się: 1) kraking termiczny pod wysokim ciśnieniem, prowadzony w temperaturze 470–540°C pod ciśnieniem 2–7 MPa, któremu poddaje się frakcje ropy naftowej (od ligroiny do mazutu), produktem jest benzyna samochodowa; 2) kraking lekki (tzw. visbreaking), proces niegłębokiego rozkładu pozostałości destylacyjnej ropy naftowej (gudronu), prowadzony w temperaturze 460–510°C pod ciśnieniem 0,5–2 MPa, produkt krakingu — olej opałowy; 3) koksowanie gudronu — proces rozkładu gudronu, przebiegający w temperaturze 430–550°C pod ciśnieniem 0,1–0,3 MPa, produkt gł. — koks naftowy, produkty uboczne — gazy, benzyna oraz średnie i ciężkie frakcje naftowe; 4) pirolizę ciekłych (np. benzyny niskooktanowe, olej gazowy) oraz gazowych (etan, propan, butan i ich mieszaniny) surowców naftowych, prowadzoną w temperaturze 700–1200°C pod ciśnieniem normalnym, produkt — gaz o dużej zawartości węglowodorów nienasyconych. Kraking katalityczny prowadzi się w obecności katalizatorów, gł. uwodnionych glinokrzemianów, zawierających aktywatory (tlenki niklu, kobaltu, miedzi, manganu itp.); w zależności od zastosowanej metody (przy użyciu katalizatora ruchomego, nieruchomego lub pyłowego) proces ten przebiega w temperaturze 450–510°C i pod ciśnieniem 0,1–0,2 MPa. Krakingowi katalitycznemu poddaje się najczęściej frakcje oleju wrzące w temperaturze 280–350°C; jako produkty otrzymuje się benzyny o wysokiej liczbie oktanowej oraz olej napędowy. W krakingu katalitycznym stosuje się niższe niż w krakingu termicznym temperaturę i ciśnienie; jego szybkość jest większa od szybkości k. termicznego. Kraking ma bardzo duże znaczenie w przemyśle rafineryjnym i petrochemicznym; otrzymane benzyny odznaczają się wysoką liczbą oktanową, a gazy zawierają dużo węglowodorów nienasyconych, które są ważnymi surowcami w syntezie chemicznej.
zgłoś uwagę
Przeglądaj encyklopedię
Przeglądaj tabele i zestawienia
Przeglądaj ilustracje i multimedia