Konstytucja marcowa
 
Encyklopedia PWN
Konstytucja marcowa,
Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z 17 III 1921, pierwsza polska konstytucja po odzyskaniu niepodległości, wzorowana na konstytucji III Republiki Francuskiej.
Ustanowiła republikańską formę państwa i ustrój parlamentarno-gabinetowy; stanowiła, iż władza zwierzchnia należy do narodu, którego organami są: w zakresie ustawodawstwa — sejm i senat, władzy wykonawczej — prezydent powoływany przez sejm i senat na 7 lat, sprawujący władzę przez odpowiedzialnych przed sejmem ministrów, w zakresie wymiaru sprawiedliwości — niezawisłe sądy. Sejm i senat pochodziły z wyborów powszechnych, równych, bezpośrednich, tajnych i proporcjonalnych. Konstytucja marcowa uznawała i poręczała duży zakres praw obywatelskich, zapowiadała wprowadzenie szerokiego samorządu terytorialnego i innego. W praktyce, po uchwaleniu noweli sierpniowej (2 VIII 1926), wzmocniono władzę wykonawczą kosztem parlamentu; ustawa składała się z 8 artykułów uzupełniających lub zmieniających 6 artykułów Konstytucji marcowej dotyczących: budżetu, wydawania rozporządzeń z mocą ustawy, przedterminowego rozwiązania izb, sposobu wyrażania wotum nieufności, utraty mandatu poselskiego; 1935 zastąpiona Konstytucją kwietniową. Po II wojnie światowej deklarowano nawiązanie do jej podstawowych zasad w Manifeście PKWN i Konstytucji małej 1947.
zgłoś uwagę
Ilustracje
Konstytucja RP z 17 marca 1921, oryginalne podpisy na dokumencie Konstytucji marcowejfot. Archiwum Ilustracji WN PWN SA © Wydawnictwo Naukowe PWN
Konstytucja marcowa 1921, księga Konstytucji otwarta na artykule 54 (rota przysięgi), przygotowana do aktu zaprzysiężenia prezydentafot. Archiwum Ilustracji WN PWN SA © Wydawnictwo Naukowe PWN
Konstytucja z 17 marca 1921. Karta wstępna Konstytucji marcowejfot. Archiwum Ilustracji WN PWN SA © Wydawnictwo Naukowe PWN
Przeglądaj encyklopedię
Przeglądaj tabele i zestawienia
Przeglądaj ilustracje i multimedia