koncyliaryzm

koncyliaryzm

[łac. concilium ‘sobór’],

w Kościele katol. doktryna głosząca wyższość soboru nad papieżem;

jej początek dali kanoniści XII i XIII w; rozwinięta następnie w XIV i na przeł. XIV i XV w. w środowisku uniw. w Paryżu (P. d’Ailly, J. Gerson), pojawiała się w formie deklaracji na soborach w Pizie (1409), Konstancji (1414) i Bazylei (1431–49); w Polsce do zwolenników koncyliaryzmu należało zwłaszcza środowisko Akad. Krak., m.in. Paweł Włodkowic, Andrzej Łaskarz, Jakub z Paradyża, św. Jan Kanty; w XVII w. zasady koncyliaryzmu weszły w skład artykułów gallikańskich (gallikanizm); potępiony przez wielu papieży oraz na Soborze Watykańskim I.