Komisja Archeologiczna Wileńska, właśc. Tymczasowa Komisja Archeologiczna Wileńska,
instytucja kult.-nauk. zał. 1855 (działała od 1856) w Wilnie przez E. Tyszkiewicza (prezes);
Komisja Archeologiczna Wileńska
Encyklopedia PWN
prowadziła działalność wydawniczą, gł. w zakresie historii i źródeł do dziejów Litwy, finansowała badania archeol. na Litwie; skupiała ogółem ok. 250 osób, w tym wielu uczonych pol. i zagranicznych; organ prasowy — „Pamiętnik Komisji Archeologicznej Wileńskiej” (t. 1–2 1856–58), redaktor M. Baliński i W. Syrokomla, redaktor wersji ros. A.H. Kirkor i M. Gusiew; 1865 zamknięta przez władze ros. w ramach represji po upadku powstania styczniowego 1863–64; oprócz Komisji działało Muzeum Starożytności, zał. 1855 przez Tyszkiewicza; gromadziło zabytki prahistorii Litwy, rękopisy, malarstwo, grafikę, numizmaty; posiadało gabinety: ornitologiczny i mineralogiczny, oraz bibliotekę (1865 — 19 tys. woluminów); 1865 zamknięte przez władze ros., które przejęły zbiory (ok. 67 tys. pozycji), większość z nich przekazano Bibliotece Publicznej w Wilnie, część obiektów włączono do Muzeum Rumiancewa w Moskwie, portrety umieszczono w cesarskim pałacu w Gatczynie.
