Kolonia
 
Encyklopedia PWN
Kolonia, Köln Wymowa,
m. w zachodniej części Niemiec, w kraju związkowym Nadrenia Północna-Westfalia, nad Renem.
przemysł maszyn. (silniki), środków transportu (m.in. samochody Ford, także Citroën, Volvo, Toyota; wagony), chem. (farby, włókna chem., kosmetyki — znana woda kolońska, farmaceutyki), elektrotechniczny (kable), precyzyjny, metal., spoż. (cukrowniczy, piwowarski), odzieżowy, poligraficzny; rafineria ropy naftowej. Siedziba niektórych urzędów federalnych i ambasad (m.in. Polski), wielu instytucji handl., banków, giełdy, towarzystw ubezpieczeniowych; miejsce międzynar. targów (m.in. meblarstwa); ważny port śródlądowy (przeładunek 7,8 mln t — 2001), węzeł kol. i drogowy; w południowo-wschodniej części Kolonii (Porz) wielki port lotn. Kolonia–Bonn; od 1985 metro. Ośrodek kult.-nauk.; uniw. (1388–1798 i od 1919) i inne szkoły wyższe (m.in. konserwatorium), instytuty i towarzystwa nauk., wielka biblioteka; opera, filharmonia, 2 orkiestry symfoniczne; 1951 zał. w rozgłośni kolońskiej pierwsze studio muzyki elektronicznej; działa tu zespół Capella Coloniensis; ośr. turyst.; znaczna powierzchnia parków i ogrodów; ogród bot., zool. z oceanarium.
Historia. Osada germańskich Ubiów, 50 r. n.e. przekształcona w rzym. kolonię (Colonia Agrippinensis); od IV w. siedziba biskupstwa, od 785 arcybiskupstwa; od X w. ważny ośrodek rzemiosła i handlu; 1288 mieszczanie zadali arcybiskupowi klęskę pod Worringen; po przeniesieniu w XIII w. rezydencji arcybiskupów do Bonn — wolne miasto Rzeszy (oficjalnie od 1475); przodująca rola w Hanzie; miejsce zawarcia 1367 konfederacji miast hanzeatyckich (pod przewodnictwem Lubeki) przeciw Danii; 1388 założenie uniw.; 1815 przyznana Prusom; w XIX w. jeden z gł. ośr. ruchu demokr.; po 1870 rozwój przem. miasta. W czasie II wojny światowej w wyniku bombardowań alianckich miasto zostało zniszczone w ponad 70%.
Zabytki. Muzea (m.in. Wallraf-Richartz-Museum, w dawnym rom. kościele Św. Cecylii Schnüttgen Museum — cenne zbiory średniow. sztuki sakralnej, Museum Ludwig); w średniowieczu ważny ośrodek rzemiosła (złotnictwo, iluminiatorstwo, rzeźba w kości słoniowej) i sztuki (malarstwo tablicowe); pozostałości zabytków rzym. (III w.) oraz liczne budowle, gł. średniow., zniszczone w czasie II wojny światowej, odbud.; zespół rom. kościołów, m.in.: Św. Gereona (IV, XI i XIII w.), Panny Marii na Kapitolu (VII, XI w.) z zachowanymi drewnianymi drzwiami rom. (1040–60), Św. Apostołów (XI–XIII w.); got. kościoły, m.in.: katedra (IX, XIII–XVI, XIX w. — największy kościół w Niemczech, wpisany na Listę Świat. Dziedzictwa Kult. i Przyr. UNESCO) ze znanym obrazem Pokłon Trzech Króli (1440–45, S. Lochner) i bogatym skarbcem, Św. Urszuli (IV, XII–XIV w.), Św. Andrzeja (IX–X w., XII–XIII w.), Św. Seweryna (X–XI w., XII–XV w.); barok. kościół Jezuitów (XVII w.); pozostałości obwarowań, got. dom tańca Gürzenich (XV w.), got.-renes. ratusz (XV–XVI w.).
zgłoś uwagę
Ilustracje
Kolonia, katedra pw. Panny Marii i Św. Piotra (Niemcy)fot. L. Zielaskowski/Archiwum Ilustracji WN PWN SA © Wydawnictwo Naukowe PWN
Gropius Walter, wystawa Werkbundu, 1914fot. Archiwum Ilustracji WN PWN SA © Wydawnictwo Naukowe PWN
Przeglądaj encyklopedię
Przeglądaj tabele i zestawienia
Przeglądaj ilustracje i multimedia