karmelitanki bose, Mniszki Bose Zakonu Najświętszej Maryi Panny z Góry Karmel, Moniales Discalceatae Beatissimae Virginis Mariae de Monte Carmelo (OCD),
katolicki zakon kontemplacyjny.
karmelitanki bose
Encyklopedia PWN
Żeński zakon karmelitański został powołany przez papieża Mikołaja V na mocy bulli Cum nulla fidelium z 1452. W połowie XVI w. było 50 klasztorów, głównie we Włoszech, Francji, Niemczech i Niderlandach; w Hiszpanii — 11; jednym z bardziej znanych był klasztor Wcielenia w Ávili (założony 1486), do którego 1535 wstąpiła Teresa Sánchez de Cepeda y Ahumada (w zakonie Teresa od Jezusa; Teresa z Ávili). W 1582 założony w Ávili klasztor pod wezwaniem Św. Józefa, który dał początek zakonowi k.b. Klasztory terezjańskie były nieliczne (21 sióstr), zachowywały surową klauzurę, ubóstwo, ich celem była modlitwa i pokuta w intencji Kościoła. Był zakonem autonomicznym, w określonych sprawach podlegał jurysdykcji przełożonych własnego zakonu lub biskupa. K.b. szybko rozpowszechniły się w większości krajów europejskich, zwłaszcza w Hiszpanii, Francji, Włoszech i Niderlandach. Już na początku XVII w. powstały pierwsze klasztory w Ameryce Łacińskiej, w 2. połowie XIX w. głównie w Azji Południowo-Wschodniej i Indiach, w 2. połowie XX w. w Afryce. Do rozwoju zakonu najbardziej przyczyniły się fundacje francuskie. Obecnie, mimo znacznego spadku powołań w Europie, k.b. są najliczniejszym zakonem kontemplacyjnym; 1997 — 10 578 zakonnic w 773 klasztorach. Oprócz św. Teresy od Jezusa do najbardziej znanych k.b. należą: św. Teresa od Dzieciątka Jezus (1997 Doktor Kościoła) i św. Teresa Benedykta od Krzyża (E. Stein).
W Polsce pierwszy klasztor k.b. został założony 1612 w Krakowie; przed rozbiorami powstało jeszcze 7 klasztorów, m.in. we Lwowie (1642, założony przez Teresę Marchocką, autorkę autobiografii mistycznej), Wilnie (1638), Warszawie (1649). Z kasat ocalał klasztor krakowski na Wesołej (1725). W 1867 belgijskie k.b. dokonały fundacji klasztoru w Poznaniu, który, chociaż sam skasowany 1875, dał początek nowym fundacjom. W 1939 było w Polsce 106 sióstr w 7 klasztorach. Po II wojnie światowej, oprócz licznych fundacji w kraju, siostry polskie założyły klasztory w Islandii (1984), Norwegii (1990), 2 na Ukrainie (1991, 1995), na Słowacji (1995). W 2000 w 26 klasztorach w Polsce żyło 431 sióstr.
Czesław Gil
