kalwinizm,
doktryna religijna stworzona przez J. Kalwina, wyłożona najpełniej w ostatecznej redakcji Institutio Christianae religionis [‘nauka religii chrześcijańskiej’] z 1559.
kalwinizm
Encyklopedia PWN
Jeden z głównych odłamów protestantyzmu. Doktryna teologiczna Kalwina ukształtowała się pod wpływem M. Lutra i U. Zwingliego; głównym elementem doktryny jest nauka o predestynacji głosząca, że Bóg odwiecznie przeznaczył wybranych ludzi do zbawienia (a innych na potępienie), na co nie mają wpływu ich własne zasługi lub winy; w sprawach religijno-kościelnych, kalwinizm, podobnie jak inne doktryny protestanckiej, nie uznaje papiestwa i hierarchii kościelnej, odrzuca kult świętych i obrazów, zakony i celibat księży, oraz uznaje jedynie 2 sakramenty: chrzest i Eucharystię (komunia udzielana pod 2 postaciami); ponadto kalwinizm nakazuje surowy tryb życia, potępia wszelkie rozrywki i zaleca wiernym częste czytanie Pisma Świętego; w sprawach kościelno-organizacyjnych opowiada się za prezbiteriańskim ustrojem kościelnym: Kościół jako społeczność stanowi ogół gmin religijnych o dużej autonomii, na jego czele zaś stoi konsystorz; w poszczególnych gminach ważną rolę odgrywają oprócz pastorów osoby świeckie, a zwłaszcza seniorzy. Kalwinizm zaczął się rozwijać od 1536 w Szwajcarii, następnie we Francji (gdzie stał się religią hugenotów), Niderlandach, Danii, Szkocji, Czechach, na Węgrzech, w Polsce. Nauka Kalwina stanowiła inspirację dla purytanów i tzw. Kościoła Niskiego w ramach anglikanizmu, a także dla nurtów protestanckich powstałych w wyniku tzw. drugiej reformacji, m.in. metodyzmu i baptyzmu. Kalwinizm stanowi istotny element tradycji i doktryny Kościoła ewangelicko-reformowanego.
