kalam

kalam, kalām,

w islamie teologia spekulatywna, której wyznawcy byli nazywani mutakallimami;

nazwa wywodzi się od arab. kalām [‘mowa’, ‘dyskurs’]; stosuje się także określenie „teologia rozumująca lub teologia kontrowersji”; do określonych wniosków teol. uczeni muzułm. dochodzili przez dyskusje; kalam zajmował się przede wszystkim zagadnieniami natury Boga, wieczności Koranu, stosunku Boga do człowieka, grzechem i przeznaczeniem; nurt ten pojawił się już w VIII w., ale szczególny rozwój przypadł na IX–X w. w Mezopotamii; podzielił się na wiele kierunków, najstarsze to murdżyici i kadaryci (z których wywodzili się mutazylici VIII–IX), a następnie aszaryzm (X w.).